Srbi su, u skladu sa svojim jednostavnim načinom života, tokom čitavog 19-og i prvih decenija 20. veka, gradili jednostavne, ali funkcionalne objekte za stanovanje. Danas je u Srbiji starih kuća malo ostalo, ali na osnovu tih ostataka ipak možemo da sagledamo šta je narodnom graditelju bilo najvažnije prilikom izgradnje.

Početkom 19. veka, nakon Prvog srpskog ustanka, seoska naselja u Srbiji formirana su u obliku koji i danas srećemo. Tada počinje razvoj seoskog neimarstva, ali za sve to vreme sela su, kao i kuće u njima, građeni spontano. Osim u Vojvodini, gde je postojao strogo određen propis o izgledu kuće i plana sela, na prostoru uže Srbije nije bilo zvaničnih propisa. Određene regule se pojavljuju u vreme vladavine kneza Miloša Obrenovića i one se odnose uglavnom na ušoravanje sela, zbog jednostavnijeg funkcionisanja državnog aparata. Iako je tada započela parcelacija većih naselja, koja je uticala na gradnju odredjenog tipa kuće, izgled seoskih naselja i dalje je zavisio od konfiguracije terena. Tako je za brdske predele karakterističan razbijeni tip sela, dok se u ravnijim oblastima javljaju zbijena sela.

U selima, koja se formiraju duž puta, po longitudinalnoj šemi, podižu se najreprezentativnije kuće, pa iako nije bilo zvaničnog propisa, poštovalo se pravilo da središte naselja bude u najpristupačnijem delu, kao i da najznačajnije gradjevine -škola, crkva i kuće najuglednijih domaćina budu upravo na tom mestu.

Najčešći tip kuća u Srbiji građenih od početka 19. veka bile su jednodelne, skromne kuće. Međutim, čim su se stekle povoljnije istorijske prilike, vitalnost srpskog naroda je vrlo brzo došla do izražaja, tako da počinje izgradnja dvodelnih, a kasnije i kuća sa više prostorija. Proširenje prostora nije promenilo odnos ukućana prema prvobitnoj, centralnoj prostoriji, koja je i dalje bila glavni deo kuće. Koliko je taj prostor bio značajan za ukućane svedoči običaj da se centralna prostorija naziva „kućom“, dok su ostale prostorije dobijale druga imena. Tu je bila neka vrsta svetog mesta, jer sve što je bilo u vezi sa životnim ciklusom jedne porodice obavljalo se upravo u toj prostoriji. Osim podele hrane ukućanima, bilo je izuzetno važno njihovo okupljanje na jednom mestu, gde su su se razmenjivale emocije i duhovni doživljaji povezani sa vatrom na ognjištu. Na tom mestu, posebno u hladnim zimskim mesecima, značajna su bila porodična okupljanja, gde su se uz pucketanje vatre do dugo u noć prepričavale priče predaka.

Osvedočena mudrost narodnog graditelja ogleda se i u određivanju orijentacije kuće, pa se nikada neće desiti da u staroj srpskoj kući kuhinja bude okrenuta ka jugu. S druge strane, prostorija u kojoj se čuva hrana uvek se nalazi na hladnijoj strani. Zatim, ulazna vrata trebalo bi da budu okrenuta istoku u susret izlazećem suncu, a nikada ka severu, zbog vetrova koji duvaju na ovim prostorima. Unutrašnji prostor takođe je imao logičnu organizaciju sa kružnom cirkulacijom u kojoj se glavna prostorija nalazila u centru.

Odabir materijala za gradnju kuća u Srbiji zavisio je od podneblja, a veština graditelja ogledala se u njegovoj sposobnosti da oblik "dinarske kuće" prilagodi terenu na kome se građevina podiže. Materijal za gradnju uvek se bira iz neposrednog prirodnog okruženja. Ako je “dinarska kuća” građena na strmom terenu, obično ima temelje od kamena, dok su zidovi od brvana, krovna konstrukcija od drvenih greda, a krov je pokriven drvenim daščicama- šindrom. Centralna prostorija je u tom slučaju pratila nagib terena. U krajevima gde je teren ravan, kuća ima bondručnu, odnosno skeletnu konstrukciju od drvenih greda, između kojih je prostor ispunjen drvenim daščicama ili prućem, povezanim blatnim malterom.

Od polovine 20. veka dolazi do pojave novog srpskog sela, koje je, nažalost, karakterisao nedostatak smisla za funkcionalnost i estetiku. U periodu ekonomskog „buma“ na ovim prostorima, izgubio se u dobroj meri identitet i iskonska veza sa zavičajem. Tendencija da se oživi stara dobra i funkcionalna srpska kuća danas je na sreću sve prisutnija. Sve je više ljudi koji žele da postojeće stare kuće obnove, kao vezu sa tradicijom, precima i sa samim sobom, ali pojavljuju se i novi arhitektonski oblici koji su inspirisani narodnom ahitekturom.