Teritorija opštine IVANJICA se nalazi na jugozapadu Srbije i obuhvata deo Starovlaško- raške visije pod nazivom "Moravički kraj". Varoš nastaje daleke 1833 godine po nalogu kneza Miloša i osniva je kapetan Sima Jaković.
Moravički Stari Vlah je oivičen meridijanima koji su označeni kao 19*55’ i 20*23’ istočne geografske dužine, odnosno 43*17’ i 43*58’ severne geografske širine.
Po površini je medju najvećim opštinama u Srbiji od 1090 km2 , i po zadnjem popisu iz 2011. godine u njoj živi oko 32.000 stanovnika, a sam grad ima oko 12.000 stanovnika. Graniči se sa opštinama: Sjenica, Nova Varoš, Raška, Novi Pazar, Kraljevo, Lučani i Arilje. Ivanjica je sa većim centrima u ovim opštinama povezana asfaltnim putevima, a od Beograda je udaljena 224. km.
Ivanjica je administrativni, kulturni i privredni centar opštine , a sa opštinama Lučani, Čačak i Gornji Milanovac čini Moravički okrug. Inače, Ivanjica leži na obali reke Moravice koja izvire na planini Goliji, i nalazi se na nadmorskoj visini od 468.m.
Ivanjica je 26.01.2000 godine proglašena Vazdušnom banjom na prostoru od 2.156,50 ha uredbom Vlade Republike Srbije.
Daleke 1873. godine je Prilički Kiseljak proglašen banjom, nekada veoma posećeno mesto, sada čeka privatizaciju i bolje dane.
Preko Arilja i Požege povezana je sa Jadranom magistralnim putem i prugom Beograd- Bar, zatim preko Guče sa Čačkom, preko Kaone sa Kraljevom i preko Sjenice i Novog Pazara izlazi na Ibarsku magistralu, a od Sjenice preko Nove Varoši sa Prijepoljem i dalje sa Crnom Gorom i Jadranom.
Školstvo u Ivanjičkom kraju ima dugu tradiciju. Prva škola u Ivanjici je osnovana 1834. godine, a u Milandži kod Ivanjice 1833. godine i to je ujedno bio i internat. Na području Moravičkog kraja radi devet osmorazrednih škola, a u Ivanjici Gimnazija i Tehnička škola (koja obrazuje kadrove trgovinske, mašinske, drvnopreradjivačke, tekstilne turističke i ugostiteljske struke). U Ivanjici radi i Dom učenika.
Zdravstvenu zaštitu pruža Dom Zdravlja i Zavod za rehabilitaciju. Inače, treba napomenuti da zdravstvo ima veoma dugu tradiciju u Ivanjici. Za potrebe Javorskog rata 1876. godine na Mrkočevcu je osnovana vojna bolnica, a 1905.godine Ivanjica dobija bolnicu opšteg tipa.
Opština ima 18 Mesnih Zajednica i po površini najveća je MZ Ostatija 112 km2, dok je po broju stanovnika najveća MZ Ivanjica.Polovina površine opštine (540 km2) je pod šumama dok je ostatak obradivo zemljište i nešto vrlo malo neplodno zemljište (37 km2).
U Ivanjičkoj opštini je zaposleno više od 8000 radnika u državnom i privatnom sektoru, kako u privredi tako i vanprivredi. Mnoga državna i društvena preduzeća su privatizovana (ŠPIK, Javor, Graditelj...), a neka čekaju privatizaciju.
Smeštaj je moguć u hotelima u gradu i okolnim selima kao i u privatnom smeštaju u selima i gradu.
Hotel Park – hotel sa 3 zvezdice raspolaže sa 150 ležaja u jednokrevetnim, dvokrevetnim sobama i 4 apartmana, svečanom salom, kongresnom salom, barom, malim wellnes centrom ( zatvoren bazen, sauna parno kupatilo, đakuzi kada, teretana), velikom terasom koja izlazi u gradski park. Smešten je u samom gradskom parku ispod koga se nalazi restoran Vodopad na samoj reci Moravici inače, omiljeno mesto za izlaske kako Ivanjičana, tako i gostiju koji borave u Ivanjici.
Hotel City – bivši hotel Moravica je hotel sa 50 ležaja u jednokrevetnim, dvokrevetnim i trokrevetnim sobama opremljenim sa TV –aparatima, telefonima i sopstvenim kupatilima. Hotel je potpuno renoviran, a u prizemlju hotela je pivnica sa restoranom i supermarket.
Sa druge strane reke u neposrednoj blizini centra grada se nalazi Specijalna bolnica za rehabilitaciju koji je kombinacija zdravstvenog i turističkog objekta i raspolaže sa 270 ležaja u jednokrevetnim, dvokrevetnim i trokrevetnim sobama, dva apartmana, zatvorenim bazenom, salom, teretanom saunom kao i terenima za male sportove i dečijim zabavnim parkom. Medicinski deo Zavoda čine internističko-hematološki blok i blok fizikalne medicine i rehabilitacije.
Uzvodno uz reku Moravicu na kraju gradskog parka nalazi se Odmaralište Golija – objekat sa 152 ležaja ispod kojeg prolazi šetalište uz samu reku Moravica u dužini od 1 km. Objekat trenutno ne prima goste na pansion, u funkciji je bašta za svečanosti i restoran.
Od kulturno-istorijskih spomenika izdvajamo Crkvu Sv. Cara Konstantina i Carice Jelene podignutu 1836 godine, Kameni most na reci Moravica sagradjen 1904-1906 godine koji je najveći jednolučni most na Balkanu, Električnu centralu na Moravici sagradjenu 1911 godine i to je bila sedma hidrocentrala u Srbiji, sa prelepim vodopadom koji je vizuelni simbol Ivanjice. Nedavno je podignut spomenik djeneralu Draži Mihailoviću koji se nalazi u centru grada. Nadomak grada se nalazi Palibrčki grob na kome je podignuta crkva na grobu Boška Jugovića (Kosovskog junaka) posvećena Sv. Knezu Lazaru kao i Manastir Kovilje koji potiče iz 13-og veka i udaljen je 25 km od Ivanjice.
foto: Dragan Bosnić
Hadži-Prodanova pećina je kombinacija važnog turističkog, speleološkog i arheološkog objekta. Nalazi se nadomak grada na samo 7 kilometara na nadmorskoj visini od 600 m. Nalazi se u dolini Rašćanske reke pa je zovu i Rašćanska. Pored predivnih dvorana sa stalagnitima i stalaktitima u pećini su pronadjeni vredni predmeti iz doba praistorije.
foto: TO Ivanjica
Idući uzvodno rekom Moravicom na 15 km od Ivanjice počinje da se uzdiže planina Golija – Rezervat biosfere proglašen od komiteta MAB/ UNESCO 15.09.2001. u okviru Parka prirode (75.183 ha) na prostoru od 53.804 ha jedini kod nas. Kada bi hteli da pričamo sve o ovoj planinskoj lepotici trebalo bi nam nekoliko dana, ali svakako treba pomenuti netaknutu prirodu sa gustim šumama, Tičar jezero na Dajićkom brdu na nadmorskoj visini od 1500 m , zatim jezero na Okruglici nastalo 1977. godine nakon zemljotresa u Rumuniji i Košaninova jezera(veće i manje).
foto: Dragan Bosnić
Veliko jezero je zaraslo u tresavsku vegetaciju. Tu su i predivni vodopadi na reci Izubri koji plene svojom lepotom. Kada se popnete na vrh Golije imate utisak kao da ste na vrhu sveta, jer vam se pred očima pruža pogled gde vidite polovinu Srbije i shvatite da ste na planini koja se uzdiže iznad ostalih starovlaških planina kao ostrvo na ustalasalom moru. Njeni predivni tereni sa dosta snežnih dana u godini su idealni za razvoj zimskih sportova kao i celokupnog razvoja planine Golije. Netreba preskočiti tj. nepomenuti puno izvora sa čistom planinskom vodom, preko 100 vrsta lekovitog bilja, mnogo divljači i reke i potoke pune plemenite ribe (potočne pastrmke, krkuše i dr...). Na Goliji se možete smestiti u planinarskom domu Golijska reka koji se nalazi u samom srcu Golije sa svojih 50 ležaja koji je u fazi renoviranja, kao i privatnom smeštaju preko lokalne Turističke organizacije.
foto: Dragan Bosnić
Javor – istorijski znamenita planina – granica izmedju Srbije i Turske carevine sve do 1912 godine, ne zaostaje mnogo po svojim prirodnim lepotama iza Golije. Obrastao je listopadnim šumama i poznat je po čestim izvorima čiste vode. Najviši vrh je "Vasilijin vrh" 1520 mnv ispod koga se nalazi spomenik majoru Iliću junaku Javorskog rata. Šetajući napreglednim pašnjacima i dan-danas ćete sresti tragove karaula i zidine carinarnice.
foto: Dragan Bosnić
Selo Kušići – 12 km od Javora prema Ivanjici je danas vrlo interesantno mesto za turiste, zbog idealne nadmorske visine oko 1000 m, borove šume, koncentracije jona i ruže vetrova i kao takvi predstavljaju pogodno mesto za lečenje bronhitisa i astme. U ovom selu je u poslednje vreme u ekspanziji seoski turizam, a moguć je smeštaj i u renoviranom hotelu "Javor" koji raspolaže sa oko 100 ležaja, „Vili Angelina“ sa svojih 27 ležaja i smeštaja u domaćoj radinosti ovog sela. Inače, ovde se gaji nadaleko poznat "ivanjički krompir".
Selo Lisa – udaljeno od Ivanjice 9 km se nalazi na magistralnom putu Ivanjica – Čačak preko Guče. Selo ima dvadesetogodišnju tradiciju bavljenja turizmom. Zatalasani tereni bogati šumom i pašnjacima, konforan smeštaj, raznovrsna i bogata trpeza kao i gostoljubivost meštana čine Lisu atraktivnom za turiste. Smeštaj u selu Lisa je moguć u STD Ilije Milićevića, a pored ovog sela se nalazi selo Raščići u kome se nalaze »Ivanjički konaci« koji su reprezent turizma na selu u ovom delu Srbije.
Katići – selo koje se nalazi na 25-om km od Ivanjice u pravcu Nove Varoši predstavlja nezaobilazno mesto u turističkoj ponudi SRBIJE kada je u pitanju seoski turizam.
Katići se nalaze na idealnoj nadmorskoj visini od 1000 m i sa najvišim vrhom od oko 1500 m odakle se pruža predivan pogled, predstavljaju oazu za odmor gostiju iz urbanih područja.
Područje Katića je 2000-te godine proglašeno vazdušnom banjom pa samim tim predstavlja razlog više da posetite ovo selo.
U samom srcu Katića će Vas dočekati ljubazni domaćini »Pansiona Obradović« koji imaju tradiciju dugu preko 30 godina u bavljenju seoskim turizmom.
Pansion raspolaže sa oko 25 ležaja raspoređenih u 1/2 i 1/3 sobama, sve prve kategorije sa TWC, TV, i 3 nove vile sa lux opremljenim apatrmanima, salom za ručavanje, centralnim grejanjem i malom bibliotekom za svoje goste, zabavnim parkom, bazenom, obeleženom stazom za šetnju i mnogim drugim sadržajima (izleti na Mučanj,Zlatarsko jezero, vožnja kvadovima i drugo koji odmor ovde čine nezaboravnim).
Pored čistog vazduha i zdrave domaće hrane ljubazni domaćini će Vas uputiti da obiđete najlepše delove ovog mesta, i kod meštana ovog sela kupite nadaleko poznat sir i kajmak sa ovog područja. Takođe se možete uključiti u poljoprivredne radove (branje malina i sl.) i branje šumskih plodova za slatko.
U Katićima se možete smestiti i u hotelu »Katići« koji je sa tri zvezdice i 70 ležaja u samom hotelu i »Brvnarama Logos« koje se nalaze uz hotel sa svojih 21 ležajem i apartmanskog su tipa. Svojim gostima nudi sve sadržaje od mini wellnes centra do izleta za svoje goste na obližnje lokalitete kao što su Mučanj, Kukutnica i Karađorđev šanac.
Devići – selo gde su 70-tih godina prošlog veka postavljeni temelji seoskog turizma u našoj zemlji, se nalaze na 36-om km od Ivanjice na ušću Brusničke reke u Studenicu koje obiluju potočnom pastrmkom i lipljanom.
Lov i ribolov u okviru lovno-ribolovnog turizma u našoj opštini zauzimaju značajno mesto. Na Goliji se svake godine održava tradicionalna "Hajka na vuka", najveća manifestacija tog tipa po broju učesnika u zemlji. U "Braduljičkoj reci" postoji mrestilište potočne pastrmke – jedinstveno u zemlji u kojem se mresti potočna pastrmka i sa istom vrši poribljavanje reka, kako u Ivanjičkoj opštini tako i van nje.
Sport u Ivanjici je organizovan još od 1912 godine osnivanjem FK "Javor" koji se takmiči u I Saveznoj fudbalskoj ligi, zatim Odbojkaški klub "Putevi", KK "Javor", Šah klub, Atletski klub, Karate klub i mnogi drugi, a treba napomenuti i to da je Ivanjica odbojkaški kamp državne reprezentacije i da ima izvanredne uslove za pripreme sportskih ekipa, kako zbog idealne nadmorske visine, povoljnih klimatskih uslova tako i zbog ekološki zdrave hrane i bogate trpeze koja se ovde nudi gostu, a posebno sportistima.
U Ivanjici imaju dva travnata fudbalska terena, dve hale ( jedna veća i jedna manja), nekoliko terena za male sportove, dva zatvorena bazena, teretane, saune, atletske staze i staze u prirodi kao i mnogi drugi sadržaji koji su dostupni sportistima koji dolaze u Ivanjicu na pripreme. U planu je uskoro i izgradnja malog sportskog centra na „Jelića polju“.
Autor:
Miloje Ostojić
