Klisura Ždrelo nalazi se u ataru sela Stogazovac, u narodu je još poznata i kao knjaževački meteori. Prema geološkoj karti Republike Srbije usečena je u glinovite krečnjake i glince iz perioda donje krede. Starost stena procenjuje se na oko 100 miliona godina. Dužina klisure je oko 300 m. Kroz Ždrelo protiče Zubetinačka reka, koja ulaskom u selo Stogazovac, menja ime u Stogazovačka reka.
Krečnjačke stene neposredno uz reku izdižu se do visine 70-80 m i specifičnih su formacija. Najviše litice su Lisičji kamen, koji se naziva još i Momin kamen ili Devojački kamen( legenda kaže daje sa ovog kamena u vreme turske vledavine devojka skočila u smrt kako bi se zaštitila i ne bi bila obeščasćena) i Zdravački kamen. Do vrha ove litice stiže se putanjom iza crkve. Odatle se pruža predivan pogled na klisuru i selo. Širina klisure u najužem delu, na samom dnu, iznosi 2-3 m. Ovo je bio jedini prolaz pre prosecanja puta kroz klisuru. Na dnu klisure, u koritu reke nalazi se izvor koga meštani nazivaju „Božja trpezica". Izvor ima lekovito dejstvo za očne bolesti. Pored izvora je pronađen rimski žrtvenik, što dokazuje postojanje ovog izvora još u antičko doba.
Dno klisure je karakteristično po velikom broju obrušenih blokova stena. Blokovi stena su doprineli stvaranju velikih virova, kao što su Sinji vir, Telči vir i Petkovski vir. S obzirom da se radi o krečnjačkom terenu, pećine su česta pojava. Vulina pećina se nalazi na levoj strani klisure, nekoliko metara iznad puta, blizu izlaza iz klisure(otvor je polukružnog oblika visine oko 2 m, širine 8 m i dužine 11 m) Markova pećina se nalazi na desnoj strani klisure, ispod vrha brda Kulinje. Teško je pristupačna (Otvor je kružnog oblika, visine oko 4 m i dužine 5 m. Tavanica se naglo spušta) Za ovu pećinu je vezano dosta priča. Po predanju ovo je pećina Marka Kraljevića u kojoj je on često boravio. U tavanici pećine postoji udubljenje koje je Marko napravio svojom glavom, naglo se probudivši. Po dnu pećine su vidljivi „otisci" njegovih stopala, a u unutrašnjem zidu se nalazi udubljenje u obliku potkovice koje je „napravio" Markov konj Šarac.
Od antropogenih vrednosti ove klisure izdvaja se Crkvica Vidovdan, koju je po predanju izgradio sam Car Lazar i baš zbog ove crkvice u Stogazovcu se već vekovima slavi Vidovdan. U porti crkvice nalazi se predivna hladovina koju čini šuma drena. Na udaljenosti od 400 m od sela, na brdu Kulinje, vide se zidovi i temelji starog grada sa kulom. Uprkos raznim istraživanjima, do današnjeg dana, nije poznato poreklo ovog grada, ni kada je sagrađen ni u koje svrhe, postoje samo nagađanja. Pretpostavlja se da potiče iz antičko – vizantijskog doba, za vreme vladavine Justinijana, koji ga je možda izgradio u odbrambene svrhe. Ovaj grad – tvrđava imao je 2 kule koje su služile za osmatranje neprijatelja.
TO Knjaževac
