Opština Banja Luka je po površini bila jedna od tri najveće opštine u bivšoj Jugoslaviji i najveća opština u SR Bosni i Hercegovini, a grad Banja Luka deseti u grupi najvećih jugoslovenskih gradova. Banja Luka je danas sa oko 250.000 stanovnika najveći grad Republike Srpske i drugi grad po veličini u Bosni i Hercegovini. U današnjoj političko-teritorijalnoj organizaciji prostora Republike Srpske, koja se sastoji od opština i gradova, Grad Banja Luka (ranije opština) je najveća političko-teritorijalna jedinica sa 1239 km2. Ona prestavlja politički, administrativni, finansijski, univerzitetski i kulturni centar Republike Srpske.
Smeštena je u kotlini na 164 m nadmorske visine, na prelazu između Dinarskih planina na jugu i Panonskog bazena na sjeveru. Banja Luka pripada srednjoevropskoj vremenskoj zoni (GMT +1) i ima umereno-kontinentalnu klimu sa preovladavajućim uticajima panonskog prostora. Srednja godišnja temperatura je 10,7oC, srednja januarska 0,8oC, dok je srednja julska 21,3oC.
Zbog velikog broja zelenih površina (parkova i aleja), Banja Luka nosi epitet grad zelenila. Banja Luku nazivaju i gradom mladih, sporta i lepih devojaka. Banja Luka je nekada bila snažan privredni centar sa 63.000 zaposlenih i razvijenom industrijskom strukturom a posebno mašinskom, elektro, tekstilnom, prehrambenom i celuloznom. U posleratnom periodu Banja Luka se sve više otvara prema zemljama tržišne ekonomije, a svoju razvojnu šansu vidi u razvoju trgovine, turizma, poljoprivrede i prehrambene industrije.
Na području današnje Banja Luke može se pratiti kontinuirani razvoj ljudskih zajednica od praistorije do danas. Ovo područje je od najstarijih vremena bilo povoljno za naseljavanje i život pre svega zbog prirodnog bogatstva, a kasnije geografskog, saobraćajnog i strateškog položaja. Banja Luka se prvi put spominje 1494. godine u povelji ugarskog kralja Vladislava II Jagelovića, izdatoj u Budimu na latinskom jeziku, iako je grad postojao i ranije. Praistorijski arheološki lokaliteti kao i predmeti koji su na njima pronađeni pružaju dokaze o postojanju ljudskih zajednica na ovim prostorima još od epohe musteriena iz 50.000 – 35.000 godine pre nove ere. U antičkom periodu šire područje Banja Luke i zapadne Bosne bilo je naseljeno ilirskim plemenima Mezeja i Oserijata koji su iza sebe ostavili mnogobrojna gradinska naselja. Porazivši ilirska plemena u Batonovom ratu (6-9 godine nove ere) na ovo područje dolaze Rimljani i uvrštavaju ga u svoju pokrajinu Ilirik. Dio strukture vojne i upravne vlasti Rimske imperije bila je izgradnja puteva kraj kojih su se formirali stacionarni vojni logori (castra) i civilna naselja (municipium).
Nakon propasti Rimskog carstva ovo područje naseljavaju Sloveni koji iza sebe ostavljaju ranoslovenske gradine. Srednjovekovni život u Banjoj Luci i njenoj okolini je bujao o čemu svedoče mnogi pisani dokumenti kao i veliki broj utvrđenih gradova iz perioda od XII do XV vijeka. Padom srednjovekovne bosanske države i dolaskom Turaka u ove krajeve 1528. godine Banja Luka dobija na značaju kao strateško uporište Ugarske i Turske dominacije.
Poseban značaj Banja Luka dobija za vreme vladavine Ferhad-paše Sokolovića (1574-1588.) kada postaje i središte turske administrativne jedinice (Bosanskog pašaluka). Nakon 350 godina turske uprave usledila je Austrougarska okupacija (1878.) koja je trajala punih 40 godina. Nakon Prvog svetskog rata ovo područje postaje delom kraljevine SHS, a od 1929. centrom Vrbaske banovine Kraljevine Jugoslavije kada doživljava svoj najveći uspon. Prvi ban Vrbaske banovine Svetislav Tisa Milosavljević (1929-1934) za vreme svog mandata gradi veliki broj objekata među kojima treba istaći zgradu Banske uprave i Banskog dvora, Narodno pozotište, hotel Palace, Sokolski dom, Gradski park, Etnografski muzej, škole, bolnice i drugo. Nakon Drugog svetskog rata Banjaluka ponovo doživljava procvat koji je bio zaustavljen za vreme velikog zemljotresa 1969. i rata 1992-1995.
Na području današnje Banja Luke od davnina su postojale ljudske zajednice koje su iza sebe ostavili tragove vremena u kome su živeli. U Banjaluci možete doživeti duh različitih kultura koje su se preplitale na ovom prostoru i posetiti veliki broj kulturno-istorijskih spomenika kao svedoka različitih epoha i ljudskog stvaralaštva. Takođe, Banja Luka kao kulturni centrar Republike Srpske vam nudi mogućnost posete kulturnim ustanovama kao što su Muzej savremene umetnosti RS, Muzej RS, Kulturni centar Banski dvor, Narodno pozorište RS, Galerije i dr.
U gradu Banjaluci se održavaju brojne manifestacije različitih formi i sardžaja. Veliki broj događaja se održava duži niz godina pa samim tim nose epitet tradicionalne.
Banja Luka je poznata po svojim izletištima jer se u okolini urbanog dijela grada nalazi nekoliko fantastičnih mjesta divlje prirode i uređenih terena za posjete i rekreaciju. Nepropustite da svoj boravak u Banjaluci upotpunite obilaskom banjalučkih izletišta.
Krupa na Vrbasu se nalazi na magistralnom putu M-16, oko 25km južno od Banjaluke. Smeštena je na mestu gde Vrbas napušta kanjon i ulazi u Krupsko polje, a sa njegove leve strane se uliva rieka Krupa. Mesto sa izuzetnim prirodnim i kulturnim vrednostima kao što su slapovi, mlinovi i izvori Krupe, Strikina pećina, manastir Sv. Ilija (1289), crkva brvnara (XVI vijek) i srednjovekovni grad Greben (1192), pogoduje razvoju izletničkog, vjerskog, sportsko-rekreativnog, naučnog, seoskog i ribolovnog turizma. U Krupi se tradicionalno održava umetnička kolonija gde umetnike sa raznih strana sveta motiviše čudesna moć prirode za stvaranje životnih dela.
