Kada prođe kroz prvu branu, Dunav jednim delom protiče kroz Kladovo prijatan ambijent, sa nekoliko živo­pisnih brežuljaka i većih naselja, sme­šte­nih uz obalu. Između dve brane na Du­navu je nastalo Drugo đerdapsko jezero, dugačko oko 80 kilometara, koje se proteže od Karataša do Prahova, tačnije od 943. do 863,5. kilometra dunavskog toka. Na izlazu iz Đerdapske klisure naići ćete na drevni gradić, a naspram njega, na suprotnoj obali smešten je rumunski grad Turn Severin, čije se brodogradilište, sa dokovima i velikim dizalicama, vidi veoma dobro sa desne obale.

FetislamUlaz u marinu nalazi se pored samih zidina utvrđenja Fetislam, čije ime u prevodu sa turskog glasi „zaštita islama". Ovakav naziv svedoči o značaju koji su turski sultani pridavali utvrđenju. Tvrđava se sastoji od Malog i Velikog grada. Mali grad podigao je sultan Sulejman Veličanstveni 1524. godine i tvrđava je bila glavna baza turskih trupa neposredno pre velikog pohoda ka centralnoj Evropi. Veliko utvrđenje građeno je u periodu od 1717. do 1739. godine, kada je oslabljena Turska, koja je nekada pokušavala da zavlada većim delom Evrope, morala da brine o odbrani sopstvenih teritorija. Posle sloma I srpskog ustanka, sultan Mahmud II obnavlja utvrđenje, u periodu od 1818. do 1839. godine. Tvrđava je imala šest bastiona, povezanih jakim bedemima, a oko utvrđenja bio je iskopan šanac, preko koga su se spuštali pokretni mostovi. Postojale su dve kapije prema kopnu – Baroš i Orospi, kao i jedna kapija prema Dunavu – Dunav kapija. Iznad ovih kapija bile su postavljene table sa natpisima u slavu Mahmuda II:

Čuvar vere i države šah popravi fetislamski grad. Ovaj uzvišeni šah, osvajač celog sveta, šah Mahmud, Aleksandru je ravan

Na samo sto metara nizvodno od marine, nalazi se Arheološki muzej Ðerdapa, u kome se čuva zaostav­ština iz praistorije i rimskog perioda. Poseta ovom muzeju svakako je neprocenjivo iskustvo, zahvaljujući kome ćete spoznati koliko je dragoceno arheološko blago Ðerdapa i koliki je bio njegovom značaj u antičkom periodu. U muzeju mo­žete pogledati uveličane fotografije arheoloških nalazišta, potopljenih podizanjem brana na Dunavu. Grad Kladovo nije bilo ugroženo i plavljeno gradnjom brana, pa je zato u gradu dobro očuvan stari deo. Crkva Svetog Georgija u centru grada podignuta je 1862. godine.

Kladovo ima veliki broj restorana sa letnjim baštama, te vam savetujemo da predahnete u nekom od njih, uživajući u velikom izboru jela i poslastica. Na obali dominira visoka zgrada hotela Đerdap. Vrhunski specijaliteti, koje vam predla­žemo da ovde obavezno probate, jesu kladovski kavijar i šnicle od morune i jesetre. Ovim ribljim vrstama je podizanjem brane preprečen put do njihovih prirodnih mrestilišta, pa ih, ako ste ljubitelji ribolova, možete uloviti samo ispod brane Đerdap II. Dok boravite u marini, obratite pažnju kako se nivo vode spušta, u zavisnosti od ra­da brane i hidroelektrane. U marini ne­ma redovnog čuvara, ali je sasvim bezbed­no da ostavite svoj čamac i odete do neke od dobro snabdevenih prodavnica u Kladovu ili do benzinske pumpe u blizini.

Nizvodno od Kladova, na 928,9. kilo­metru, nalazi se jedan od očuvanih stubova Trajanovog mosta, koji mnogi istoričari smatraju pravim građevinskim čudom antičkog sveta. Most je izgrađen za samo dve godine (od 103. do 105. godine), u jeku priprema za veliko rimsko osvajanje Dakije (današnje Rumunije). Smatra se da je most konstruisao Apolodor iz Damaska, koji je u ono vreme bio ugledni civilni i vojni arhitekta imperatora Trajana. Most je bio dug 1127 metara i postavljen je na 20 stubova od opeke, koji su u donjem delu bili ukrašeni tesanim kamenom. Razmak između stubova bio je oko 50 metara, a najveći stubovi bili su dovoljno visoki, te se moglo nesmetano ploviti i pri najvišem vodostaju. Na stubove je bila postavljena drvena konstrukcija. Most je bio pod stalnom stražom, a u njegovoj blizini bilo je smešteno snažno vojno utvrđenje Kastel Pontes, čiji ostatke i danas možete videti. Trajanov naslednik Hadrijan naredio je da se drvena konstrukcija mosta zapali, kako bi sprečio najezdu varvarskih plemena. Po zapisima iz vremena cara Justinijana most je tada već bio srušen. Nizvodno od sačuvanog stuba nalazi se ostrvo Šimijan, na kome je utvrđenje Ada Kale iz turskog perioda.

U daljem toku plovidbe Dunavom, naići ćete na sela Mala i Velika Vrbica, Korbovo i Rtkovo, ali im teško možete prići čamcem zbog velikog broja pa­nje­va, koji su ostali u vodi posle gradnje II đerdapske brane. U blizini ovih nase­lja nalazi se niz arheoloških nalazišta: Ajmani su arheološko nalazište kod sela Mala Vrbica; Livade su nalazište u blizini Velike Vrbice, dok je Glameja I nalazište kod Rtkova. Od 916. kilometra toka Dunav naglo skreće i teče od istoka na zapad. Na 898. kilometru opet skreće ka jugu, pa na 892. zavija dalje prema zapadu. Ova krivina, kod rumunskog sela Hinova, zove se krivina na lakat.

U vreme kada se gradila II đerdapska brana, nastalo je i novo naselje sa pristaništem - Brza Palanka, kako bi se stanovništvo stare Brze Palanke, potopljene u toku izgradnje brane, ovde moglo preseliti. U novo naselje preneti su spomenici srpskim ratnicima iz balkanskih ratova i Prvog svetskog rata, kao i značajni etno-predmeti i fotografije. Najvažniji među njima, svakako su predmeti i slike iz vremena kada je u Brzoj Palanci službovao Vuk Stefanović Karadžić – jedan od reformatora srpske ćirilice. Sve je to izloženo u etno-kućama uz šetalište pored Dunava. Deo turističke ponude čine i velika plaža, motel i brojni restorani.

Ljubiteljima ekskluzivnog lova, u Brzoj Palanci su na raspolaganju poznata lovišta na jelene, muflone i drugu divljač.

Ploveći dalje, naići ćete na tri Vratnjanske kapije – prirodne kamene mostove iznad Vratnjanske reke. Mada su udaljene od Dunava, kapije predstavljaju nesvakidašnju prirodnu lepotu. Da biste došli do kapija, u Brzoj Palanci morate organizovati prevoz kopnom do sela Vratna, u kome se nalazi i istoimeni manastir iz XIV veka, a nedaleko od njega smešten je planinarski dom. Od Brze Palanke Dunav teče prema jugu, a na 876. kilometru toka nalazi se veliko ostrvo Mara, koje deli tok reke na dva rukavca.

ĐerdapBrana Đerdap II nalazi se pored Pra­hova, kod mesta Kusjak. Branu i hidro­elektranu gradili su zajedno jugoslovenski i rumunski radnici. Brana ima jednu komoru sa visinskom razlikom od oko 11 metara. Dimenzije komora iste su kao na brani Ðerdapa I, a prolaz ispod mosta visok je 17,7 metara.

Nizvodno od brane Dunav naglo ubrzava. Na desnoj obali, tokom leta je često postavljen veliki kamp sa stotinama ribolovaca, koji se trude da upecaju neku od morskih riba, zalutalu u vodu Dunava. Kada je brana Đerdap zatvorila prolaz, brojne morune, jesetre i druge ribe ostale su bez prirodnih mrestilišta. Kada imaju sreću da kod brane ulove neku od njih, ribari im uzimaju ikru, radi veštačke oplodnje i uzgajanja.

Moruna je najveća riba koja se može naći u Dunavu, sa uobičajenom težinom od oko 300 kilograma. Zabeleženo je da su alasi kod Zemuna 1793. godine ulovili morunu tešku preko 700 kilograma, a u starim alaskim porodicama u Đerdapu, čuvaju se fotografije dedova sa morunama od preko 500 kilograma. Druga morska vrsta, zalutala u Dunavu – jesetra, dostiže težinu do 50 kilograma.

Potopljena crnomorska flota nalazi se nizvodno od brane, na delu Dunava od sela Mihajlovac do Radujevca. Tu su Nemci, po naredbi generala Valtera fon Štetnara, potopili 130 brodova pred dolazak trupa Crvene armije, u jesen 1944. godine, a ova akcija poznata je pod imenom Dunavski vilenjak. Brodovi izranjaju iz vode kada je vodostaj dovoljno nizak. U avgustu 2006. godine teren se snimao i pripremao za vađenje brodova, ali to još nije urađeno.

Prahovo je značajan industrijski gra­dić na krajnjem istoku Srbije, u blizini Bugarske. Sa Rumunijom ga povezuje brana Đerdap II. U blizini Dunava sme­šteni su važni industrijski objekti, kao i proizvodna postrojenja, hemijske i naftne industrije. U samom naselju najstariji građevine su srpska pravoslavna crkva Vaznesenje Gospodnje. U prodavnicama i restoranima možete kupiti veoma kvalitetna vina iz ovog podneblja, koja su poznata kao vina iz Negotinske krajine. Pristanište carinske službe, rečne policije i Kapetanije Prahovo nalaze se na 861. kilometru dunavskog toka, gde morate obaviti sve carinske formalnosti ukoliko želite da nastavite krstarenje Dunavom u Rumuniji.

Selo Radujevac na 852. kilometru toka poslednje je naselje na teritoriji Republike Srbije, na čijoj obali je restoran i velika šljunkovita plaža. Na 845,65. kilometru u Dunav se uliva reka Timok, a na spoju dve reke nalazi se tromeđa između Srbije, Rumunije i Bugarske i kraj ovog vašeg putovanja Dunavom kroz Srbiju.

Autor: Borislav Vasić, glavni i odgovorni urednik časopisa Nautičar