Kragujevac je prva prestonica novovekovne srpske države iznikle iz srpske revolucije (1818–1839), u kojoj su osnovane prve kulturne i prosvetne institucije obnovljene srpske države.
Tako je Kragujevac prvi i po prvom sudu (1820), prvoj gimnaziji (1833), prvim novinama (Novine srbske), prvom teatru Joakima Vujića, prvom Kraljevskom orkestru pod upravom Josifa Šlezingera, prvom liceju, prvom izlivenom topu (1853) i prvoj električnoj centrali (1884)...
foto:Zoran Petrović
Jezgro iz vremena stare prestonice leži uz reku Lepenicu. Na njenoj desnoj obali nalazi se crkva Svete Trojice sa starom Skupštinom. Ovde su donete odluke od najveće važnosti za srpski narod i državu. Tu je 1835. godine, na čuvenoj Sretenjskoj skupštini, donet i prvi Ustav obnovljene Srbije. Na levoj obali Lepenice nalazi se Amidžin konak, jedina sačuvana građevina iz kneževskog dvorskog kompleksa. U istom kompleksu zgrada koje čini i Muzej, nalazi se i konak Kneza Mihaila.
foto:Zoran Petrović/stari most na Lepenici
Kao i u mnogim drugim gradovima i u Kragujevcu se u samom centru nalazi pešačka zona koja počinje od Trga kod Krsta. Glavna ulica vodi sve do Spomen parka u Šumaricama gde je, tokom Drugog svetskog rata, streljano oko 7000 Kragujevčana svih uzrasta. Još sredinom 19. veka Kragujevac postaje industrijski centar, a nagli razvoj posle Drugog svetskog rata ovom gradu donela je odluka vlasti da baš ovde prvo premesti fabriku oružja, a zatim i da otpočne proizvodnju automobila i kamiona.
foto:Zoran Petrović/ Šumarice
Kragujevac ima i (opet) prvi javni akvarijum u Srbiji. U njemu ima riba, vodozemaca, gmizavaca i beskičmenjaka iz gotovo čitavog sveta.
foto:Zoran Petrović/Akvarijum
U okolini Kragujevca nalaze se srednjovekovni manastiri Voljavča, Blagoveštenje, Nikolje, Petkovica, Denkovac, Raltinac, Sarinac i Divostin. Svi su građeni u moravskom stilu, zanimljivih arhitektonskih rešenja, sa ostacima slojeva starih fresaka. Uzvodno od manastira Petkovice nalaze se ostaci utvrđenja Srebrnica. Njega je, sa crkvom Svetog Nikole, kneginja Milica potvrdila kao dar vojvode Nikole svetogorskom manastiru Svetog Pantelejmona. S druge strane, veruje se da je kod manastira Divostin, posvećenog Blagovestima, pokopan jedan svetitelj i da voda sa izvora koji se tu nalazi, nazvan Svetinja, isceljuje.
foto:Zoran Petrović/Manastir Drača
Kragujevčani važe za dobre ugostitelje. Zato preporuka lokalne turističke organizacije podrazumeva spisak od preko dvadeset restorana.
foto:Zoran Petrović/specijaliteti iz Šumadije
U srcu Gruže, 20 kilometara od Kragujevca, nalazi se Knić. Od Beograda se do Knića stiže kada se krene 150 kilometara na jug. Položaj na železničkom koridoru Kragujevac–Kraljevo i na dve magistrale pruža mogućnost dobre komunikacijske umreženosti ove varoši.
Arheološka nalazišta i ovde svedoče o naseljenosti još u mlađem kamenom dobu, a i u poznijem dobu jelinske i rimske kulture.
Crkva Svetog Ilije u Kniću podignuta je 1910. godine, na temeljima starog hrama iz 1842. godine.
Čudesna ruža Gruža, kako ovaj kraj naziva njen najglasniji meštanin, pesnik Dobrica Erić, danas je poznata po poljoprivredi i voćarstvu. Rečice ovog kraja su nezagađene, a strasni ribolovci u njima mogu da love krkušu, klen i potočnog raka. Jezero u Gruži, čija je osnovna namena vodosnabdevanje Kragujevca, ima dosta kvalitetne ribe – som, šaran, smuđ. Osim toga, ovo jezero je već godinama baza za pripreme veslačkih klubova.
foto:Zoran Petrović/Gružansko jezero
Borački krš je svojevrstan fenomen prirode i kao takav je pod zaštitom države. Ostaci srednjovekovnog grada na samom Kršu i tragovi u podgrađu, kao i istorijski spisi, ukazuju na bogato istorijsko naselje. Na grad Borač podsećaju i ostaci crkve iz 8. veka, u čijoj porti raste lipa, širine da ni četiri odrasla čoveka ne mogu da je obuhvate. Slično drvo može se videti i u prelepom manastiru Kamenac, iz 15. veka, u selu Čestin. U Boračkom kršu, inače, svake zime organizuje se tradicionalna hajka na lisicu.
NE TREBA PROPUSTITI:
– odlazak u manastir Divostin
– piće ispod lipe u Boračkom kršu
