fbpx

SUVA PLANINA - "Alpi na jugu Srbije"

SUVA PLANINA - "Alpi na jugu Srbije"

Suva Planina je smeštena na prostoru CATENA MUNDI - u zamišljenom centru Balkana ili "verigama sveta"Suva planina se prostire počev od sela Ljuberadja (opstina Babušnica) ka severozapadu u dva smera: severnim krakom do Crvene reke (opstina Bela palanka) i severozapadnim krakom do Niške Banje .

Trem Suva planina

Od prvih nekoliko vrhova od Ljuberadje ka severozapadu izdvajaju se Burca i Mečji vrh sa visinom od oko1180 m. Ovi vrhovi nalaze se izmedju sela Bogdanovac i Bratiševac. Nakon toga visina se naglo povećava na 1535 m - Golemi vrh koji se nalazi izmedju sela Štrbovac i Resnik. Ova teritorija pripada opštini Babušnca. To je prvi visoki deo Suve planine, go, sa vrlo malo rastinja. Tlo je kamenito, prepuno vrtača i uvala obraslih travom. Nekada se tu izvodila stoka iz okolnih sela na ispašu koja je trajala od maja do septembra. U jednoj od vrtača nalazi se zajezerena voda na oko 1550 m nadmorske visine. Ovaj deo liči na visoravan čija se visina postepeno povećava do 1683 m - vrh Litica, opština Bela palanka. Dalje ka severozapadu dolazimo do Rakosa, visoravni koja zauzima središnji deo Suve planine, nadmorske visine od 1250 m do 1450 m. Na Rakošu se nalazi najveci i najznačajniji izvor na ovoj planini, na nadmorskoj visini od 1300 m, ispod vrha Tresten (1470m).

suva planinaTrem S.planina

 

Tu je napravljen bazen sa ogradom kroz koju stoka pija vodu, a sprečava stoku da udje u sam bazen. Ovde se stoka iz okolnih sela jos uvek isteruje na ispašu i tu ostaje po nekoliko meseci. Na visoravni Rakos, osim proplanaka, ima dosta listopadne i zimzelene šume i veoma je prijatan za odmor. Na jugozapadu su sela Mali i Veliki Krčimir. Mestani sela Mali Krčimir su poznati po pravljenju kreca na ovom delu planine. Nakon Rakoša, Suva planina se račva na dva dela. Severni krak ide do sela Crvena reka i nalazi se na teritoriji opstine Bela palanka. Vrhovi su visine oko 1450 m. Zapadni krak ide do Niske banje i predstavlja najvisi deo Suve planine. Njegova severoistocna strana je naglo odsecena ponorom dubokim oko 1000 m. Ovaj deo Suve planine je uglavnom kamenit, sume su samo u nizim delovima. Predeo od vrha Golemo straziste do vrha Trem takodje lici na visoravan, ali je u potpunosti sastavljen od vrtaca i uvala koje su na svom dnu travnate. Pripada opstinama Gadžin han, Bela palanka i Niš. Značajni vrhovi ovim smerom (ka zapadu) su redom: Golemo stražište 1713 m, Djordina čuka 1735 m, Trem 1810 m (najvisi vrh na planini) i Sokolov kamen 1555 m.

Suvu planinu je Jovan Cvijić (1912) podelio na tri dela: potkovičasti greben, obluk Crvene reke i površ Valožja. Posebnu pažnju je posvetio kraškoj površi Valožja koja se od potkovičastog grebena nastavlja ka jugoistoku. Kraška površ Valožja nalazi se na nadmorskoj visini od 1.400 m do 1.500 m, zauzima oko 16 km2. i predstavlja najvišu i najveću zaravan koja pripada srednjem Ponišavlju. Izgrađena je od donje krednih krečnjaka. U građi površi Valožja najviše su zastupljeni slojeviti krečnjaci. Stepen karstifikacije je izuzetno veliki i može se porediti samo sa Velebitom. Zato je za površ Valožja Cvijić govorio ...„ona ima mrežastu karsnu plastiku: splet od valoga, "padina" i vrtača, između kojih su gola krečnjačka brda i ritovi...velike sličnosti sa uvalama dinarskog karsta. To su manje duguljaste i uske uvale, po pravilu ravnog dna koje je pokriveno »terra ross-om« i drugim deluvijumom i izbušene mnogim aluvijalnim vrtačama. Strane valoga su strme, sa kamenitim zidovima a njihova supodina je u vidu izlomljene cik-cak linije, koja se ponegde u obliku oštrih rtova pruža u valogu, a ponegde od njih povlači. Njene krečnjačke strane su često pokrivene škrapama...

Na većim nadmorskim visinama izvori su veoma retki na Suvoj planini, ali zato se u podnožju nalaze mnogobrojna vrela. Najjača i najpoznatija vrela su u selu Ljuberadja (opstina Babušnica), selu Mokra (opstina Bela palanka) i u Beloj palanci (s napomenom da voda u vrelu u Beloj palanci mozda potiče sa planine Šljivovički vis).

Podeli ovu vest

20/11/2024 0 comment

Gornjačka klisura je prirodna lepota koju je izrezbarila reka Mlava prodirući kroz Homoljske planine. Predstavlja i jedini prolaz kroz planinski ...

29/09/2024 0 comment

Istorija svakog iole pristojnog mesta umnogome se ljuljuška na brojnim legendama. Tako je i sa ovim mestom ušuškanim na obroncima Goča i u dolinama ...

19/11/2024 0 comment

Selo Rudno je prekrasno majusno selo i prirodna lepotica centralne Srbije, na nadmorskoj visini od 1100 metara, smeštena na 15 km dugoj planini ...

16/12/2024 0 comment

Ova impozantna ptica, suri orao, je primerak koji će zadiviti svakoga svojom pojavom. Veličina odraslih surih orlova može biti različita. Jedinke ...

25/12/2024 0 comment

 U petak 27. decembra 2024.g. počeće skijaška sezona 2024/25 u ski centrima Stara planina i Tornik na Zlatiboru. U skladu sa povoljnim vremenski ...

25/12/2024 0 comment

Za razliku od mnogih evropskih gradova, centrom Subotice ne dominira katedrala ili crkva već Gradska kuća remek delo mađarske secesije - podignuta ...

O Portalu

Portal koji promoviše Srbiju i njene vrednosti. Sve na jednom mestu, priča o Srbiji koju volimo, njenoj tradiciji, lepotama, ljudima i događajima.

Najnovije vesti