Đerdap, Gvozdena kapija Dunava se sastoji od 2 uska kanjonska dela - Veliki i Mali kazan i 3 klisure - Golubačka, Gospođin vir i Sipska, na prostoru od nekoliko desetina kilometara koji dele Rumuniju i Srbiju. Šezdesetih godina ogromna brana je napravljena u cilju proizvodnje el. struje i bolje kontrole plovnosti u ovom delu Dunava. Danas, vode Dunava mirno uplovljavaju u Gvozdenu kapiju, koja je trenutno oko 40m viša od prvobitnog toka Dunava. Efekti brane se mogu osetiti na reci stotine kilometara iznad. Preko 23,000 stanovnika koji su živeli duž reke su se preselili nakon završetka izrade brane.
Gvozdena kapija i Dolina Wachau u Austriji su verovatno dva mesta sa najlepšim pogledima na Dunav. Gotovo se na svakom kilometru kroz Đerdap nalazi poneka znamenitost. Nizvodno od Golupca, u Ljupkovskoj kotlini su arheološki lokaliteti Brnjica s rimskim pregradnim zidovima, srednjovekovna nekropola Čezava, kasnoantički lokalitet Zidanac, rimsko utvrđenje Saldum, preistorijsko naselje Kožica... U Gospođinom viru su ostaci preistorijskog naselja Lepenski Vir. Tu je čovek obitavao pre osam hiljada godina, a o njegovoj svesti i kulturi svedoče kamene skulpture modelovane kao ribolike ljudske glave, ribe ili jeleni. Tu je danas i muzej "Lepenski Vir". Naspram Lepenskog Vira, na rumunskoj se strani nalazi Treskavac, stena trapezoidnog oblika nazvana tako jer se na njoj istresaju gromovi. Po ugledu na oblik te stene drevni Lepenci su gradili krovove svojih kuća... Od ušća Boljetinske reke do okuke zvane Hladna voda, uzdiže se gromada Greben, sazdana od kamenih slojeva nalik listovima knjige. Kupaste izbočine Grebena podsećaju na hramove i pagode u džunglama Kambodže.
Trajanova tabla deo je ansambla rimskih spomenika na rimskom putu kroz Đerdap, koje su bile posvećene završetku radova dva velika graditeljska poduhvata u Đerdapu – Put kroz Đerdap i izgradnju rimskog kanala u blizini današnje Hidroelektrane Đerdap 1. Uklesana je u stenu, pravougaonog je oblika i na njoj je tekst na latinskom posvećen rimskom caru Trajanu. Prvobitno je bila postavljena na 1,5 metar iznad rimskog puta pored Dunava. Na osnovu natpisa pretpostavlja se da je deo đerdapskog puta u Donjoj klisuri izgradio Trajan u okviru priprema za rat protiv Dačana, odnosno da je 100. godine završena ta poslednja, najteža deonica. Izgradnja rimskog puta i velikog broja utvrđenja pokazuje značaj Đerdapa za Rimsku imperiju, sve do konačnog osvajanje Dakije početkom 2. veka. Izgradnja puta, koji se prostirao uz sam Dunav, bila je uslovljena potrebama brže i bezbednije plovidbe. Natpis na tabli bio je uklesan u šest redova, ali se danas jasno očitavaju samo tri:
"IMPERATOR CEZAR, BOŽANSKOG NERVE SIN, NERVA, TRAJAN AVGUST GERMANIK, VRHOVNI SVEŠTENIK, ZASTUPNIK NARODA PO ČETVRTI PUT, SAVLADAVŠI PLANINSKO I DUNAVSKO STENJE, SAGRADI OVAJ PUT."
Od njene bogate reljefne dekoracije očuvan je jedino friz sa predstavom orla, kao i figure krilatih genija. Ispod natpisa je figura koja kleči, verovatno Danubius, a iznad je nadstrešnica sa kasetiranom tavanicom. Izgradnjom hidroelektrane Đerdap (1963—1972) potopljen je rimski put. Odlučeno je da se Trajanova tabla iseče i postavi 50 metara više, tako da bude vidljiva sa reke.
