Herceg Novi je opisan kao "kamena slika i remek delo civilizacije",kao grad večnog zelenila i sunca.U njemu je povremeno živeo i o gradu puno pisao srpski nobelovac Ivo Andrić.
Generacije pomoraca donosile su ovde decenijama retke primerke egzotičnog bilja, tako da je ovo danas jedno od najlepših letovališta na Mediteranu. Hoteli se nalaze pored same obale u zelenilu šetališta Pet Danica,uz mogućnost obilaska prelepe Boke-kotorske, mnogobrojnih izletišta, ovo je idealno mesto za vaš odmor.
hotel "Plaža"
Arheološki nalazi iz pećine Vranjaj i sa poluostrva Luštica svedoče o začecima civilizacije na ovim prostorima još u neolitu i ranom bronzanom dobu. Pećinja Vranjaj, danas je najstarije arheološko nalazište iz praistorije hercegnovskog kraja i otkriva prostor na kojem se prepliću kulture praistorijskih faza: od neolitske imresso kulture, preko eneolitske grupe ljubljansko-dalmatinske, bronzanodobske - cetinjske, do kasnog halštata (gvozdeno doba), čiji su do sada najpouzdanije determinisani nosici Iliri. Rekognosciranjem hercegnovskog zaleđa i pouluostrva Luštice utvrđeno je postojanje brojnih gomila mogilatumulusa, a najnovije otkriće je kompleks od četiri tumulusa ¨Đevojačke grede¨ poviše Herceg Novoga, iznad sela podi, na obodu sela Kameno.Za ovaj lokalitet se vezuje lokalna legenda koja govori o susretu i sukob svatova na Đevojačkim gredama i kasnijem samoubistvu dve mlade devojke koje su skočile u provaliju pored samog tumulusa.
U III veku nove ere, posle pobede nad Ilirima, ovim krajevima zavladala je Rimska imperija. Iako nisu rađena sistematska arheološka istraživanja brojni materijalni dokazi govore o snažnom uticaju rimske civilizacije u ovim krajevima. Nkon propasti Zapadnog rimskog carstva 476.godine ovim krajevima dominira Vizantija.
Slovenska plemena dosta gusto naseljavaju ove prostore u VII veku, u periodu kada na tlu Vizantije niču prve države-župe, u početku zavisne od Vizantije one postepeno stiču nezavisnost i političku autonomiju. Župom Dračevica po gubitku nezavisnosti tokom X veka vladaju Nemanjići( do smrti cara Dušana), zatim Vojislav Vojinović, pa Balšići a 1378. godine bosanski ban kralj Tvrtko I Kotromanić osvaja Dračevicu. vrtko I je 1382. godine utvrdio u topaljskom zalivu novi grad koji je trebao da konkuriše Dubrovniku u trgovini solju, značajnm izvoru bogatstva primorskih država tog doba. Sa namerom da ga razvija kao značajan trgovački, pomorski i zanatski centar, naziva ga Sveti Stefan.Kao jedan od najmlađih gradova na Jadranu nazivao se i Novi, Castrum Nouvum, Castel Nuovo.
Svoje današnje ime dobio je u vreme vladavine Herceg Stjepana Vukčića Kosače, kada je doživeo i najveći procvat i razvoj.
1482. godine Novi osvajaju Turci uprkos snažnom otporu tadašnjeg vladara Vlatka sina Herceg Stjepana. Turci vladaju gradom više od dva veka sve do 1687. godine. Turska vlast je privremeno prekinuta u razdoblju od 1538 - 1539. godine, kada su grad preuzeli Španci i dodatno proširili utvrđenje iznad grada koje je među lokalnim stanovništvom dobila ime ˝Španjola¨, iako se u najvećem broju dokumenata ono naziva ¨Gornji grad¨. Nakon Turaka Herceg novi osvajaju Mlečani do propasti Mletaške republike 1797. godine. Od tada dolazi do čestih promena uprave u Herceg Novom.
Austrijanci su vladali do 1806. godine, nakon čega vlast preuzimaju Rusi do 1807. godine. Francuzi vladaju Herceg novim do 1814. godine. U periodu od 1813 - 1814. godine grad je preuzela privremena vlada Crne Gore i Boke Kotorske.Od 1814 - 1918. godine grad je bio pod austrougarskom upravom.
Po ujedinjenju Srba, Hrvata i Slovenaca u Kraljevinu a 1923. godine njoj se pripaja i Bokokotorski srez. Nakon kapitulacije Jugoslavije 1941. godine u gradu su, kao okupatori bili Italijani, zatim Nemci, sve do konačnog oslobođenja grada 28.oktobra 1944. godine.
Kulturno-istorijski spomenici...
Smešten na razmeđi Istoka i Zapada, izložen brojnim osvajanjima i kulturnim uticajima, Novi je bio grad razvijene komunikacije i grad u kojem su se susretale i ukrštale različite civilizacije. To je ostavilo dubok trag na njegov današnji izgled.
Prvi pogled na Stari grad Herceg Novog otkriva niz zidina sa visokim i snažnim kamenim tvrđavama-kulama. Prva u lancu odbrambenih utvrđenja na moru bila je ¨Citadela¨ ili ¨Macel¨, utvrđenje koje se, nažalost, teško oštećeno u katastrofalnom zemljotresu 1979. godine, srušilo u more. Na samoj obali se nalazi tvđava ¨Forte Mare¨. To je jedinstveni primer građevinskog kontinuiteta od bosanskih vladara iz 15. veka do austijskih intervencija u 19. i 20. veku. Drugu monumentalnu tvrđavu u Starom gradu ¨Kanli kulu¨(Krvavu kulu) sagradili su Turci nakon 1539. godine. Na temeljima neke ranije tvrđave u sadašnjem gabaritu izgrađena, delo je turskih graditelja i sačuvala je u najvećem delu autntičnost arhitekture toga doba. Restauirana 1960. godine, danas predstavlja jednu od najlepših letnjih pozornica na čitavoj Jadranskoj obali, sa 1000 mesta i amfiteatrom retke lepote i funkcionalnosti. Tvrđava ¨Španjola¨ je sagrađena na ruševinama starijeg utvrđenja koje su Španci uništili tokom kratkotrajne vladavine od 1538 - 1539. godine. U tom periodu započeta je izgradnja utvrđenja, da bi Turci svojim ponovnim osvajanjem završili izgradnju ovog monumentalnog zdanja 1548. godine. Tvrđava je opasana masivnim zidinama sa četiri isturena bastiona na uglovima. Glani ulaz na istočnoj strani obezbeđen je spoljnim zidom, dok je južna strana, prema moru, dograđivana i prilagođivana novim fortifikacijskim zahtevima. U unutrašnjosti tvrđave se nalazi niz solidno očuvanih objekata različite namene.
Ne mestu gde se sada nalaze zapadna ulazna vrata u Stari grad podignuta je 1850. godine kula sa satom u pseudoromanskom stilu. U vreme Turaka tu je takođe bila kula sa satom , po kojoj se i današnja zove ¨Sahat kula¨. Za vreme Mlečana, koji su je onovili, nazvana je Tora. Još od Mletačke republike pa sve do danas, heraldički je znak Herceg Novog.
Na samom ulazu u Bokokotorski zaliv, na ostrvu Lastavica krajem 19. veka sagrađena je tvrđava kružnog oblika od strane austrijskog admirala Lazara Mamule po kome je i nazvana ¨Mamula¨.Zbog svog izolavanog položaja ova tvrđava je u oba svetska rata bila zatvor.
Istočno od ¨Mamule¨ na samom kraju jugozapadnog dela poluostrva Luštica, nalazi se tvrđava-kula ¨Azra¨, koja počiva na temeljima jedne antičke tvrđave.
Sakralni spomenici zauzimaju prvo mesto u nepokretnom spomeničkom fondu hercegnovskog kraja, i to ne samo po broju, već i po teritorijalnoj rasprostranjenosti, te kulturno - istorijskoj vrednosti. Na području opštine ima 89 crkava (75 pravoslavnih i 14 katoličkih) i 12 lokacija na kojima se nalaze ostaci crkava, od čega su 3 lokacije arheološki obrađivane. U raznim pisanim izvorima pominje se još 7 crkava čija identifikacija na terenu nije izvršena.
Stari grad predstavlja jedinstvenu arhitektonsku celinu i smešten je u samom sedištu današnjeg gradskog jezgra. Zidan je stepenasto sa dva velika trga i ispresecan uskim ulicama i stepenicama. Kuće uglavnom imaju kamene fasade, a neretko se iza njih nalaze vrtovi starih novskih porodica.Iako kompletan,Stari grad je nekada bio opasan visokim i čvrstim zidinama ali danas se one mogu tek mestimično videti.
Najznačajniji i najočuvaniji fortifikacijski objekti su: Kanli Kula, kula Forte Mare, ostaci utvrđenja Citadela, tvrđava Španjola i tvrđava Mamula na ostrvcu Lastavica. Od mnogobrojnih sakralnih spomenika izdvajamo: Kompleks manastira Savina, Crkva Sv.Arhanđela Mihajla, Crkva Sv.Jeronima, Crkva Sv.Leopolda Mandića, Crkva Sv.Ane, Crkva Sv.Đorđa, Crkva Sv.Spasa, Crkva Sv.Antuna...
Boravak u Herceg Novom valja iskoristiti i za posetu: Zavičajnom muzeju, gradskom Arhivu, Klubu književnika (Dom Iva Andrića), parku Savinska dubrava, na obali šetalištu pet Danica (dužine 8 km. od Igala preko Novog do Meljina), Gradskoj luci - Mulo...
U pogledu izletničkog turizma Herceg Novi je destinacija sa izvanrednim mogućnostima i prednostima, koje ovaj vid turizma zastupa. U užem području najpopularniji izletnički lokaliteti su prema spoljnjem delu Boke: Rose,Žanjic,Mirište,Mamula i Plava špilja. Ka planinskom zaleđu u lokalnom okruženju najznačajnije izletničke destinacije su: Orijen poznat po mnogobrojnim vrstama endemičnih bilja, i obeleženih i neobeleženih pešačkih staza.Četiri osnovna područja ove planine su: Zubački Ubli, Vrbanj, Crkvičko područje i Bijele gore (sa najdužim snežnim pokrivačm).
Herceg Novi je svojim turističkim sadržajima jedan od retkih gradova crnogorskog primorja koji ¨živi¨ tokom čitave godine, upravo zahvaljujući, pored pomenutih atrakcija, mnogobrojnim kulturnim i sportskim aktivnostima koje se ovde tradicionalno odvijaju:
¨PRAZNIK MIMOZE¨, najpoznatija turističko-propagandna zimska manifestacija na prostorima bivše Jugoslavije, od 1991. godine član FECC (Evropsko udruženje karnevalskih gradova). U sklopu programa Praznika tradicionalno se održavju: Jedriličarska regata ¨Montenegro mimoza kup¨, međunarodni plivački miting ¨Montenegro mimoza kup¨ i Hercegnovski zimski likovni salon koji je stariji i od samog ¨Praznika mimoze¨.
April:
¨HAPS¨ (Hercegnovske Aprilske Pozorišne Svečanosti), festival amaterskih pozorišta, koji poslednjih godina podiže svoj kvalitet učešćem i profesionalnih pozorišta.
Maj:
¨MALE SKALE¨ - dečiji festival zabavne muzike u Bijeloj.
Jun:
¨MEĐUNARODNI DEČIJI KARNEVAL¨. Jedini karneval te vrste u regioni, na kojem učestvuje više stotina dece svake godine.
¨DANI MUZIKE¨ - Međunarodni festival klasične muzike, održava se od 1984. god.
Jul:
¨SUNČANE SKALE¨. Festival zabavne muzike koji se održava od 1996. godine na Letnjoj pozornici ¨Kanli Kula¨
Jul - Avgust:
¨TRG OD KNJIGE¨. Međunarodni sajam knjiga se tradicionalno održava na Trgu Hercega Stefana i traje oko dve nedelje.
Avgust:
¨HERCEGNOVSKI FILMSKI FESTIVAL¨ Održava se u prvoj nedelji avgusta meseca na Letnjoj pozornici ¨Kanli Kula¨.
¨GUITAR ART SUMMER FEST¨ Međunarodni letnji festival klasične gitare.
