fbpx

Kako je Srbija upoznala fudbal 1896.

Kako je Srbija upoznala fudbal 1896.

Srbija je fudbal upoznala u proleće 1896. Jevrejin Hugo Buli po povratku sa školovanja u Nemačkoj doneo je u Beograd prvu fudbalsku loptu. Suvenir iz studentskih dana nije smestio među dragocenosti donete iz Berlina, već je loptu odneo prijateljima iz Beogradskog gimnastičkog društva "Soko" i uporan da omladinu zainteresuje za novu igru 12. maja 1896. osnovao je Loptačku sekciju.

Srbija se pokazala kao plodno tle za novu igru i uskoro, već 19. maja, Beograđani su videli prvu fudbalsku utakmicu. Na prostoru kod Nebojšine kule ispod Kalemegdana, članovi Loptačke sekcije Gimnastičkog drupštva "Soko" sugrađanima su pokazali novu igru. O ovom događaju izvestile su i novine, napominjući da je igra korisna za mladiće jer pomaže razvoj mišića.

Datum prve fudbalske utakmice je zapisan i dobro upamćen, međutim, značajni istorijski događaji uslovili su promenu podataka. Taj, za srpski fudbal i sport uopšte, značajan dan zapisan je po julijanskom kalendaru. Vreme danas merimo po gregorijanskom i zbog razlike od 13 dana u odnosu na stariji kalendar proslava se pomera za kraj meseca.

Prva lopta i prva utakmica uslovili su i okupljanja u organizacije i klubove. Na inicijativu Huga Bulija i podršku Andre Nikolića, ministra inostranih poslova Srbije, 1. maja 1899. u "Trgovačkoj kafani" održana je Osnivačka skupština Prvog srpskog društva za igru loptom. Za predsednika je izabran Feti Bej, turski poslanik u Beogradu, a za potpredsednika advokat Mihailo Živadinović. Tog dana postavljen je temelj za izgradnju srpske "kuće fudbala".

U proleće 1899. u "Hajd parku" na Topčiderskom brdu izgrađen je prvi fudbalski teren, a na njemu je 23. maja iste godine odigrana i prva utakmica između dve ekipe članova društva za igru loptom.U godinama entuzijazma, do detalja tačna pravila za igru niko nije znao. Problemi su nestali kad je 1905. Anastas Sr. Hristodulo objavio knjižicu "Loptanje nogom", prevod fudbalskih pravila sa nemačkog jezika.

BackaNajveći uticaj na razvoj fudbala u Srbiji imali su igrači koji su posle školovanja u inostranstvu vraćali u otadžbinu. Kući su donosili znanje, ali i sportske navike, pa kako se njihov broj vremenom povećavao, tako se sve više javljala potreba okupljanja u prave fudbalske klubove.

Prvi fudbalski klub osnovan je na početku dvadesetog stoleća, ali nedoumica je kome pripada takva čast. U Subotici je 3. maja 1901. osnovan Sportski atletski klub "Bačka". Više od dve godine kasnije, tačnije 14. septembra 1903. u Kragujevcu je rođena "Šumadija". Očigledno je da je subotički klub stariji, međutim, plahovita istorija je pomrsila konce. U vreme osnivanja "Bačke", Subotica je bila u sastavu Austro-ugarske monarhije. Kragujevac je, međutim, bio na srpskom tlu. Na kraju, preostalo je samo da se posegne za terminološkim driblingom: "Bačka" je najstariji klub u Srbiji, a "Šumadija" najstariji srpski klub.Uskoro su osnovani i BASK, Srpski mač, Soko, Dušan Silni...Pojava sve većeg broja klubova omogućila je i igranje većeg broja utakmica, ali vremenom se pojavila i prirodna potreba za odmeravanjem snage preko granice. U ovakvu avanturu prvi su se odvažili članovi "Srpskog mača". Za proleće 1911. zakazali su utakmicu u Zagrebu protiv HAŠK. Uprava nije odobrila ovu utakmicu, ali igrači su svojevoljno otputovali u Zagreb, uz odluku da ne igraju pod imenom kluba već kao "reprezentacija Kraljevine Srbije".

Iako su utakmice bile nezvanične, prijateljskog značaja, prvo su pojavljivanje Srbije na fudbalskom terenu i značajna su tačka na proputovanju kroz istoriju. Prvu utakmicu reprezentacija Srbije odigrala je 19. maja 1911. i od HAŠK izgubila 0:8. Već sledećeg dana, 20. maja, odigrala je i drugi meč protiv istog protivnika i poražena je 0:6. Zagrebačke novine izveštavale su o ovim utakmicama uz dosta pohvala za trud srpskih fudbalera koji su se odvažili da izađu na megdan mnogo boljem protivniku. Novine u Srbiji pokazale su već tada da srpska javnost poraze ne prihvata lako i kako sastavni deo igre. Još rigoroznija je bila uprava "Srpskog mača". Isključila je neposlušne fudbalere iz kluba.

bskBSK

Buntovnici se nisu odrekli igre i 1. septembra 1911. osnovali su Beogradski sport klub (BSK). U naredne tri decenije, do Drugog svetskog rata, ovaj klub dominirao je srpskom scenom i postao najbolji i najtrofejniji tim Kraljevine Jugoslavije, sa pet titula prvaka države. Posle Prvog svetskog rata promenjene su granice država na Balkanu. Stvorena je prvo Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, preimenovana 1. decembra 1919. u Kraljevinu Jugoslaviju. Srbija je dobila ukućane od Triglava do Đevđelije i fudbal je dobio novi oblik.

Državi je potrebna fudbalska kuća i 18. aprila 1919. na sastanku u Zagrebu osnovan je Jugoslovenski nogometni savez. Osnivačkoj skupštini u Zagrebu predsedavao je Danilo Stojanović, lekendarni Čika Dača, osnivač "Šumadije", "BSK" i još nekoliko klubova, izdvajajući tako Srbiju kao najsnažniju potporu državnog fudbalskog saveza.

Za prvog predsednika JSN imenovan je Hink Virt, a u upravu su ušli predstavnici glavnih centara. Beograd je predstavljao Boško Simonović, student arhitekture na Zagrebačkom sveučilištu, kasnije i selektor reprezentacije.

Odmah je doneta odluka o regionalnoj podeli. Srbija je okupljena u Beogradski podsavez, koji je obuhvatao je Vojvodinu, užu Srbiju i Kosovo i Metohiju. Tako se 18. april 1919. smatra i početkom rada današnjeg Fudbalskog saveza Srbije.

Okupljanje u veliku organizaciju pospešilo je osnivanje klubova. Već do 1930. u Beogradu je registrovan 51 klub, dok je Beogradski loptački savez ukupno brojao 91 člana. Povećanje broja klubova i kvaliteta uslovilo je i organizaciju takmičenja, pa je u Beogradu već 1920. odigrano prvo prvenstvo gradskih klubova.

Najboljim klubovima gradska polja postala su tesna i 1923. godine organizovano je prvo prvenstvo države. Igrana su sa povremenim prekidima do 1940, a u tom periodu najbolji srpski klubovi osvojili su sedam naslova državnog prvaka, BSK pet i SK Jugoslavija dva.

Prekidi prvenstva uslovljavani su neslogom među podsavezima, a vrhunac je dosegnut 1929, kad je raspuštena Skupština JNS. Posle tri meseca krize, u februaru 1930. došlo je do pomirenja. Sazvana je vanredna Skuština JNS. Održana je 16. maja u Zagrebu i tom prilikom izglasana je seoba u Beograd i promena imena u Fudbalski savez Jugoslavije. Od tada, pa sve do okončanja raspada federacije, zajednička kuća fudbala nalazila se u srpskom prestonom gradu.

Dok su se funkcioneri svadjali, fudbal je cvetao, a vrhunac je doživeo na Prvom prvenstvu sveta 1930. u Urugvaju. Zbog nepomirljivih svadja, Zagrebački podsavez zabranio je fudbalerima iz Hrvatske da igraju za reprezentaciju, pa je državni tim u Urugvaj otputovao sačinjen samo od igrača iz srpskih klubova. Uskoro su iz daleke zemlje počele da stižu lepe vesti, a poslenja je bila da je tim srpskih fudbalera u konačnom obračunu podelio treće i četvrto mesto.

Uspeh na Mondijalu dao je zamajac srpskom fudbalu i klubovi, predvođeni BSK-om, dominirali su državnom scenom sve do početka Drugog svetskog rata.

Ratni vihor na kratno je zaustavio igru, ali život je probio barijere, pa se fudbal igrao i tokom okupacije. U tom periodu stasali su igrači koji su proslavili jugoslovenski i srpski fudbal u drugoj polovini dvadesetog veka.

Kraj rata označio je početak obnove, a posle pustošenja trebalo je obnoviti i fudbalska igrališta i stadione, sa njima i klubove. U Beogradu je 25. februara 1945. osnovan Metalac, kasnije preimenovan u BSK, pa OFK Beograd, kao naslednik tradicije slavnog predratnog Beogradskog sport kluba. Crvena zvezda je zasijala 4. marta 1945, a Partizan 4. oktobara iste godine. Obnovljeni su novosadska Vojvodina, čačanski Borac, užička Sloboda i mnogi drugi...

Povećanje broja klubova ponovo je uslovio stvaranje jedinstvene organizacije i 28. avgusta 1948. ponovo je oformljen Fudbalski savez Srbije. Uskoro, tačnije 8. i 9. septembra 1948. obnovljen je i rad Fudbalskog saveza Jugoslavije.

Za skoro pola veka postojanja SFR Jugoslavije, i kasnije tokom zajednice sa Crnom Gorom, Fudbalski savez Srbije uvek je bio dominirajući činilac. Neprestano se razvijajući, postao je organizacija sa blizu dve hiljade klubova koji se u raznim kategirijama takmiče u 338 liga, u kojima igra blizu 125.000 fudbalera svih uzrasta. Kao takav uvek je bio u mogućnosti da presudno utiče na kvalitet i obim fudbala u državi.

Sve to vreme, FSS je razvijao i stručni kadar kojim je održavao dominaciju. Pored sedam predratnih titula BSK (5) i Jugoslavije (2), do osamostaljenja je u FSS stiglo još 46 titula državnog prvaka (Crvena zvezda 24, Partizan 19, Vojvodina 2, Obilić 1) i 36 pehara namenjenih pobedniku nacionalnog Kupa (Crvena zvezda 21, Partizan 9, OFK Beograd 4, Sartid 1, Železnik 1) i kao najvredniji trofej, Kup šampiona koji je Crvena zvezda osvojila 1991.

Snagu je FSS više puta dokazao kao učesnik u organizaciji velikih takmičenja, poput finala Kupa šampiona 1973. (Juventus - Ajaks 1:0) i završnog turnira Kupa nacija 1976.

S konačnim raspadom federacije, odnosno ocepljenjem Crne Gore, 28. juna 2006. Fudbalski savez Srbije je postao i državna kuća fudbala i primljen je u članstvo FIFA i UEFA, kao pravni naslednik svih prethodnih državnih saveza čiji je deo bio. Time su svetska i evropska federacija priznale kontinuitet fudbala na tlu Srbije i odlučujuću ulogu srpskog saveza u kreiranje istorije ove igre na području zapadnog Balkana još od kraja 19. veka.

 

Podeli ovu vest

20/03/2014 0 comment

Od nevelikog broja sačuvanih manastirskih povelja jedino se ovde pominje postojanje crkvenog milosnika, čija služba nije dovoljno jasna. Ona je i u vezi sa stanjem čoveka kad osiromaši. Osobina vladarske zadužbine sastoji se i u tome što su prava lokalnih episkopa na manastirskim posedima sužena do minimuma. Ovde se pominje budimljanski i raški ...

14/11/2024 0 comment

Manastir svetih Kozme i Damjana nalazi se na Zlataru u mestu Vodena Poljana, nedaleko od najvišeg vrha Zlatara - Golo brdo. Crkva brvnara izgrađena ...

20/08/2024 0 comment

Ovaj manastir nalazi se u Pridvorici, 28 km jugoistočno od Ivanjice i građen je u 12 veku. Po arhitektonskim karakteristikama tipičan je predstavnik ...

18/12/2024 0 comment

Istoriografska tumačenja i iskustvo potvrđuju da o velikim istorijskim ličnostima gotovo nikad ne postoje usaglašena mišljenja, lišena ...

19/12/2024 0 comment

Sveti Nikola je bio sin jedinac veoma bogatih roditelja, koji su živeli u gradu Pataru. Posle smrti roditelja,našao se pred životnom dilemom.Imanje ...

O Portalu

Portal koji promoviše Srbiju i njene vrednosti. Sve na jednom mestu, priča o Srbiji koju volimo, njenoj tradiciji, lepotama, ljudima i događajima.

Najnovije vesti