Moderna istorija Vrnjačke Banje vezuje se za 1868. godinu, kada je kruševački okružni načelnik Pavle Mutavdžić sa nekolicinom dobrotvora i viđenijih ljudi iz Kruševca, Karavnovca (današnjeg Kraljeva) i Trstenika formirao Osnovatelno fundatorsko društvo kiselo-vruće vode u Vrnjcima. Te godine izvršena je kaptaža dva izvora tople mineralne vode. Odmah zatim se počelo sa izgradnjom banjskog kupatila. Iako se sledeće godine potvrdila opravdanost osnivanja udruženja sledi period od nekoliko godina stagnacije zbog nedostatka sredstava za izgradnju lečilišta.
Osamdesetih godina 19 veka banja u Vrnjcima prelazi u državne ruke. Ovaj događaj i izgradnaj vile generala Jovana Belimarkovića, namesnika kralju Aleksandru Obrenoviću, obeležavaju početak perioda razvijanja Vrnjačke Banje u jedno moderno lečilište. Godine 1885. Vrnjačaka Banja dobija pravi ugostiteljski objekat. U tom periodu preduzimljivi ljudi iz okolnih gradova podižu svoje vile i pansione, uređuje se centralna banjska zona, a sredinom devedesetih godina sačinjen je prvi regulacioni plan Vrnjačke Banje. Broj posetilaca je iz godine u godinu rastao. U godinama pred balkanske ratove banja beleži naročito veliki broj posetilaca . U ovom periodu Vrnjačaka Banja dobija veliki broj pansiona, izgrađeno je novo kupatilo, radio je jedan bioskop, a u pripremi je bila izgradnja drugog. Bolju saobraćajnu vezu sa većim gradovima u Srbiji banja dobija prolaskom pruge Stalać-Požega.
Vrnjačku Banju je doživela stagnaciju u ratovima 1912/18. godine. Godine 1915 u njoj je bilo nekoliko savezničkih bolnica smeštenih po banjskim pansionima i odmaralištima.
Težnja Vrnjačke Banje da postane moderno lečilište je prekinuta ratnim dešavanjima i Austro-Ugarskom okupacijom tokom Prvog svetskog rata.
Tokom Prvog svetskog rata u banji se nalazilo više savezničkih bolnica, i ovo je svakako bio period stagnacije u njenom razvoju ako se izuzme pronalaženje izvora Snežnik 1916. godine, za šta su zaslužni austrougarski oficiri.
Iako daleko od glavnih ratnih dešavanja, Vrnjačka Banja je bila na sudaru nacionalne i savezničke značajnosti i lokalne izolovanosti. U prilog tome govori činjenica da je upravo zbog svojih prirodnih predispozicija kao lečilište, Vrnjačka Banja ,,ugostila" dve britanske medicinske ustanove i mnogobrojne uticajne političare i intelektualce Srbije. Kroz njihove zapise o Vrnjačkoj Banji u tom periodu, gde su se životi ovih slučajnih i namernih gostiju isprepletali sa životima vrnjčana, a svi oni budno ,,praćeni" oštrim očima okupatorske vojske, svaki čovek može verodostojno stvoriti sliku o tome kako je nekada bilo u Velikom ratu.
Vihor vremena je oduzeo mnoge dokaze, kako materijalne pokretne i nepokretne, tako i duhovne kroz zaborav usmenih kazivanja. Predstavljajući stara zdanja Vrnjačke Banje, kroz životne situacije engleskog medicinskog osoblja i srpskih intelektualaca, današnji Vrnjački Monmartr na Čajkinom brdu dopušta svakom posetiocu sećanje na ono što je nekada bilo. Međutim, ni Srbiju ni Vrnjačku Banju nisu zaobišla ratna dešavanja, pa se veliki deo kazivanja vezuje za taj period, gde je uteha i bekstvo pružana kroz papir i pero.
Kakav je bio život u Vrnjcima za vreme okupacije najbolje ilustruje sledeće kazivanje: ,,Državna gostionica" Koste Rakice, prvog vrnjačkog ugostitelja je preživela okupaciju i bila je mesto okupljanja izbeglica visokog ranga, što su iz Beograda pridošli u Vrnjce da se sklone. O tome su pisali i dr Vladan Đorđević, Jovan Avakumović, Jovan Miodragović i drugi. Po dolasku Britanske medicinske misije ,,Državna gostionica" je služila za smeštaj njenih članova. A u mirnodopska vremena ona je primala umetnike, muzičare i glumce, pisce i novinare i bila jedini kutak kulture u Vrnjcima, sve dok početkom XX veka nisu izgrađeni veći i moderniji objekti – ,,Sotirović", ,,Orlovac".
Vrnjačka Banja je oslobođena 19. oktobra 1918. godine.
Ratne dane su pored vojnika ranjenika i stradalnika, kojima je Banja bila bolnica i lečilište, te bogatih porodica i izbeglica, kojima je ona bila ratno utočište, nekima je po predanju bila i mesto ljubavi, uprkos ratnom vihoru i stradanjima.
Legenda o ljubavi
Legenda o ljubavi učiteljice Nade i srpskog oficira Relje, koja datira iz perioda I svetskog rata, danas je postala simbol i turistička atrakcije Vrnjačke Banje – poznata pod nazivom „Most Ljubavi". U osvit Prvog svetskog rata, dok još rat ni slutili nisu, zavoleli su se i jedno drugm obećali učiteljica Nada i srpski oficir Relja. Bila je to ljubav o kojoj su svi pričali, koja je plenila pažnju svih Vrnjčana. Ali, došao je rat sa svim užasima koje sobom nosi. Srpski-oficir Relja odlazi u Grčku na front gde se zaljubljuje u Grkinju i raskida zaruke sa Nadom. O njegovoj daljoj sudbi legenda ne kazuje ništa, ali zato Nadinu sudbinu zna svaki gost i meštanin Vrnjačke Banje. Zbog prevelike tuge ona je svakim danom klonula sve višei i naposletku umire, mlada i nesrećna.
Devojke potrešene Nadinom sudbinom, u želji da sačuvaju svoju ljubav, na katance ispisuju svoja imena i imena svojih dragana i vezuju za ogradu mosta koji je bio omiljeno sastajalište Nade i Relje, a ključeve simbolično bacaju u reku. Došli su novi ratovi i nova stradanja. Priča je bila zaboravljena, a običaj devojaka da „vezuju" svoju ljubav se izobičajio. Sve dok Desanka Maksimović, po pričanju starih meštana, u jednoj od mnogih poseta Vrnjačkoj Banji, nije saznala za ovu tragičnu priču i inspirisana njome napisala jednu od svojih najlepših ljubavnih pesama ,,Molitva za ljubav". Iako smo skloni zaboravu, ovoj priči produžuju život mladi parovi su nastavili tradiciju „vezivanja" svoje ljubavi, a most nazvali Most ljubavi.
Nakon Prvog svetskog rata beleži se nagli uspon. Vrhunac uspeha biće dostignut krajem tridesetih godina 20. veka. Čak i u godinama ekonomske krize se podižu moderne vile, sanatorijumi (Sv. Đorđe, Živadinović), vrši se kaptiranje toplog mineralnog izvora 1924/25. godine, podiže se moderno kupatilo, vrši se regulacija vrnjačke reke, uređuju se i proširuju banjski parkovi, grade saobraćajnice, proširuje vodovodna i kanalizaciona mreža. Na osnovi popisu iz 1933. godina u Vrnjačkoj Banji je bilo 133 zanatskih i trgovačkih radnji. Kulturni život u ovom periodu je doživeo procvat, organizuju se kermesi, koncerti ozbiljne muzike, gostuju renomirana pozorišta. Osniva se Turističko društvo „Goč". Posle donošenja Zakona o banjama vrši se stroga kategorizacija pansiona i vila. Godine 1935. VrnjačkaBanja je brojala 257 pansiona i vila. Te godine zabeležena je poseta 28.080 gostiju, što je bilo daleko najviše u odnosu na sva druga turistička mesta u Jugoslaviji.
