Milena Pavlović-Barili je bila srpska slikarka i jedna od najinteresantnijih ličnosti umetničke Evrope između dva rata.
Na svom umetničkom putu Milena Pavlović-Barili studira slikarstvo u Beogradu (1922-1926) i Minhenu (1926-1928), a uzor joj postaje slikar De Kiriko (po ugledu na njega delovi platna ostaju nenaslikani). U Beogradu izlaže 1928. Slikarski simboli su joj između sna i jave, ženski setno ljupki likovi, velovi, krilati mladići na štulama, antički stubovi, Venere bez ruku, harlekini, biste, lepeze, ptice, a kasnije u njenom trećem, prelaznom periodu i simboli diskretnijeg nadrealizma. Godine 1930. napušta Jugoslaviju i narednu deceniju provodi u Španiji, Rimu, Parizu i Londonu, gde se družila i izlagala sa evropskom umetničkom elitom (Žan Kokto, Andre Breton). Tada ulazi u novu, prerafaelitsku, u stvari romantičarsku školu, okrenuta više prošlosti nego sadašnjosti, te postaje predstavnik nadrealističkog ili matafizičkog romantizma. U Londonu izlaže 1931, a u Parizu i Rimu 1932. Avgusta 1939. odlazi za Njujork, gde je živela sve do svoje iznenadne i prerane smrti 1945. U Njujorku je pored slikarstva radila na komercijalnom dizajnu za modne žurnale.
Za života je uradila preko 300 radova, puno skica i crteža. Mnoga platna su joj u kući-muzeju u Požarevcu, Muzeju savremene umetnosti i Narodnom muzeju u Beogradu, kao i u Rimu.
- MILENA, "ime neobično, koje već zvukom i grafijom najavljuje nešto izuzetno, retko". Milena, slikar i pesnik koju je devet godina posle smrti, petnaest godina posle odlaska iz Evrope, a osamnaest godina kako je otišla iz Srbije, kulturnoj i umetničkoj javnosti 1954. prvi predstavio Miodrag B. Protić, slikar, likovni kritičar i jugoslovenski akademik. Milena Pavlović Barili dugo je bila zaboravljena i nepoznata i kao slikar i kao pesnik. Zaboravile su je generacijske kolege, a šira kulturna javnost za nju nije ni znala. Otuda se s pravom može reći da je kao slikarku i pesnikinju promovisao i u javni život uveo Miodrag B. Protić, kao njen duhovni otac.
Prošao je jedan vek od njenog rođenja, a Milena - taj zvučno-svetlosni slap glasova u kojem dominiraju srebrnasti vokali, opet i neprekidno se nameće našim čulima. Pleni svim, sobom i svojim umetničkim delom izazivajući asocijacije i senzacije. U njihovom središtu je njen život, njene slike i njena poezija. A Milenin život u proteklih sto godina teče podjednako bolno i patetično, kao što i njene slike i njena poezija nose neugasli žar i san.
One kao da tkaju prepoznatljivu, a neponovljivu poetiku strasti, tuge i ponosne patnje. Njeno življenje je pretočeno u njene slike i stihove, kao što su opet milenolike slike i stihovi deo njenog drugog, nadrealnog života.
Ćerka Srpkinje Danice Pavlović i Italijana Bruna Barilija, Milena je rođena 5. novembra 1909. giodine u Požarevcu. Rođena je u kući svoga dede po majci požarevačkog trgovca Stojana Pavlovića. Milena je prvo i jedino dete rođeno u braku koji je trajao kratko, da bi se nastavio posle četiri decenije odvojenog života. Supružnici su se razišli u ranom Mileninom detinjstvu, a ponovo su se spojili tek posle njene smrti. Milenino školovanje, umetnički počeci i njen uspon bili su krhki konci koji su povezivali Danicu i Bruna.
Danica i Bruno svojim rođenjem, porodičnim vaspitanjem, školovanjem i životnim temperamentom kao da su bili predodređeni da imaju takav bračni život. Oboje su bili ličnosti koje su tražile svoj životni pravac i prepoznavale životni smisao.
Danica Pavlović je izdanak stare srpske građanske porodice, čiji članovi su bili potomci najstarije Karađorđeve ćerke Save. Mada dosta daleko, to srodstvo je uticalo na njenu ličnost, najpre obrazovanjem od najranije mladosti, učenjem nekoliko stranih jezika, kao i elegantnim oblačenjem. Sve je to nju izdvajalo iz ondašnje sredine, a ona je otmena i zaneta umetnošću krenula u život sa neskrivenim željama da ga proživi na način koji dolikuje imućnoj, talentovanoj i lepoj devojci. Otuda i njene studije klavira i pevanja u Minhenu. Ličila je "na Rakićevu damu sa crnom orhidejom ili Dučićeve lepe, rezignacijom ranjene žene", piše Miodrag B. Protić. Na Konzervatorijumu upoznaje Bruna, budućeg muža, oca Mileninog, i kako sama priznaje i piše "bila je očarana njegovom duhovitošću i talentom".
Bruno Barili, kompozitor, muzički kritičar i pesnik, sin jednog slikara iz Parme, koji opet, prema nekim navodima, vodi poreklo od majke Karle Goldonija. Rođen je u Fanu 1880, a umro u Rimu 1952. godine. Autor je dve opere: "Meduza" i "Admiral". Pisao je muzičku kritiku za velike italijanske listove kao "Koriere dela sera" i "Tempo", koje je kasnije sakupljene u knjizi objavio pod imenom "Miš u violini". Objavio je još pet knjiga, od kojih je jedna bila ilustrovana sa šesnaest Mileninih crteža.
Autor: Milisav Milenković
