Ko god je čitao Kočićeve pripovetke seća se rečenice jednog od poznatih likova: «Simeon Pejić Rudar, đak od namastira Gomjenice». Manastir koji je Kočić proslavio nalazi se u srcu Bosanske Krajine u selu Kmećani kod Bronzanog Majdana, 45 kilometara zapadno od Banjluke. U Gomionici je 1880.godine primio monaštvo Gerasim Kočić, otac Petra Kočića, negde u devetoj deceniji 19. veka ovde se zamonašio i Petrov mlađi brat Ilija, a 1887 godine Petar Kočić počeo je da uči u manastirskoj školi.
Posle II svetskog rata Gomionica je pretvorena u ženski manastir, a 1950.godine ona je proglašena spomenikom kulture druge kategorije i uživa mere zaštite propisane Zakonom o zaštiti kulturno-istorijskog i prirodnog nasleđa Republici Srpskoj. U riznici manastira Gomionice danas se čuvaju vredne ikone, rukopisne i štampane knjige i predmeti umetničkog zanatstva. Među njima su najvrednije ikona Bogorodice Odigitrije, na zlatnoj pozadini, s kraja 15, ili početka 16. veka, carske dveri, ikonopisačko i drvorezbarsko ostvarenje ranog 18. veka. Manastirska crkva posvećena je Vavedenju Presvete Bogorodice, jednobrodna je, sa kupolom i polukružnom oltarskom apsidom. Freske su iz druge polovine 19. veka.
Prema nekim narodnim predanjima manastir su podigli Stefan Nemanja i Sveti Sava, dok druga kažu da je manastir podigla neka carica Mara, ali nije poznato da li je to kćerka despota Đurađa Brankovića i žena sultana Murata Drugog, ili kćerka despota Jovana udata za Ferdinanda Frankopana pri kraju 16. veka.
U turskim pisanim dokumentima manastir se prvi put pominje polovinom 16. veka pod imenom Zalužje. Svi kasniji pisani dokumenti beže drugo ime – Gomionica. Pretpostavlja se da se na mestu sadašnjeg hrama nalazila crkva brvnara, a crkve od drveta poznate su još iz vremena Svetog Save. Tokom burne istorije ovog kraja, manastir je više puta rušen i pljačkan, ali i obnavljan.
