Stefan Uroš IV Dušan Nemanjić sin je kralja Stefana Dečanskog i otac cara Uroša Nejakog, poslednjeg vladara iz dinastije Nemanjića.
Poznat i kao Dušan Silni, zbacio je s vlasti svog oca uz pomoć vlastele nezadovoljne politikom prema Bugarskoj i Vizantiji, nakon bitke kod Velbužda. Dušan je značajno proširio granice srpske države prema jugu, iskoristivši unutrašnje nemire u Vizantiji. Srpsko carstvo se prostiralo od Dunava na severu do Korinta na jugu i od Jadranskog mora na zapadu do Egejskog mora na istoku.
Ratovao je i sa ugarskom kraljem Karlom Robertom i bosanskim banom Stjepanom II Kotromanićem. Po osvajanju velikih vizantijskih teritorija Stefan Dušan se 1345. proglasio za cara Srba, Grka i Bugara, a Srpsku crkvu je sa ranga Arhiepiskopije uzdigao na rang Patrijaršije. Dušan je izrazio spremnost da rimskog papu prizna za vrhovnog poglavara hrišćanske crkve, ali ga je od unijaćenja odgovorio ugarski napad 1354. Tim napadom je nestao njegov glavni razlog za uniju sa Katoličkom crkvom – bezbednost Srbije od napada katoličkih zemalja. Poznat je i po donošenju Dušanovog zakonika, najznačajnijeg srpskog srednjovekovnog pravnog akta. Završio je manastir Dečane, zadužbinu svoga oca, a njegova najznačajnija zadužbina bio je manastir Svetih Arhanđela kod Prizrena, gde se nalazio i njegov grob. Stefan Dušan je jedini vladar iz dinastije Nemanjića koji nije bio proglašen za sveca posle smrti. Posle Dušanove smrti, Srpsko carstvo je postepeno počelo da se raspada.
U Skoplju na Vaskrs 16. aprila 1346. godine Stefan Dušan krunisan za cara Srba i Grka, od strane srpskog patrijarha Joanikija, trnovskog (bugarskog) patrijarha i uz podršku Svete Gore, ohridskog arhiepiskopa i drugih prisutnih arhijereja.
