Za neka od najlepših dela arhitekture i unutrašnjeg dizajna, Beograd ima da zahvali Nikolaju Petroviču Krasnovu. Renomirani umetnik carske Rusije se nakon Oktobarske revolucije nastanio u našoj prestonici i, tokom nepune dve decenije rada, ostavio u njoj neizbirsiv trag.
Dovoljno je prošetati glavnim ulicama ili poći na neku od turističkih tura u Beogradu, i vrlo brzo ćete se sresti sa delom velikog Nikolaja Petroviča Krasnova. Upravo zato je u Turističkom informativnom centru Beograda nedavno bila predstavljena izložba autora Gordane Gordić, istoričara umetnosti, posvećena Krasnovu (dizajn izložbe radio je Jovan Smiljanski). Bila je to prilika da se sa delom Krasnova upoznaju ne samo turisti, posetioci info-centra, nego i Beograđani, koji možda nisu imali prilike da saznaju nešto više o velikom ruskom arhitekti. Kako je najavljeno, izložba će putovati i u Moskvu i Jaroslavlje.
Studije slikarstva, vajarstva i arhitekture Nikolaj Petrović Krasnov završio je na Moskovskom umetničkom učilištu 1885. godine, a već 1888. godine je dobio zvanje gradskog arhitekte na Jalti na Krimu. Tamo je izgradio reprezentativne objekte za plemstvo i kulturnu elitu, rekonstruisao istorijske građevine, projektovao Žensku gimnaziju. Na Jalti je izgradio i dvorac Livadija, letnjikovac cara Nikolaja I, i tako stekao zvanje arhitekte ruskog carskog dvora, a zatim titulu akademika arhitekture petrogradske Akademije umetnosti.
Posle Oktobarske revolucije, Krasnov je emigrirao iz Rusije, da bi se 1922. godine, na poziv uprave Saveza ruskih inženjera i tehničara u Kraljevini SHS, obreo u Beogradu. Stručnjak takvog zvanja i kvaliteta, kakav je bio Krasnov, nije morao dugo da čeka na adekvatno zaposlenje - on ubrzo i u Beogradu postaje cenjeni državni i dvorski arhitekta. U periodu od 1923. do 1939. godine radio je na projektovanju, građenju, dovršavanju, adaptaciji i ukrašavanju najznačajnijih državnih zdanja, mnogobrojnih profanih zgrada, crkava i spomen-obeležja, bavio se slikarstvom i dizajniranjem nameštaja, a izveo je i unutrašnje uređenje muzejske postavke Vojnog muzeja. Autorskim projektima heraldičke dekoracije na fasadama svojih objekata obeležio je čitavo jedno razdoblje srpske arhitekture. Najznačajniji je predstavnik akademskog istorizma u srpskoj međuratnoj arhitekturi.
Enterijer kraljevskog dvora na Dedinju: sala za projekcije (levo). Portret arhitekte, koji je svojim radom zadužio ne samo Beograd (desno). Skulptura na atici zgrade Arhiva Srbije (dole levo). Kraljevski dvor na Dedinju: bajkovita Soba šapata, u narodnom ruskom stilu (dole desno).
Tokom nepune dve decenije, koliko je stvarao u Kraljevini Jugoslaviji, ostavio je izuzetno vredan arhitektonski opus. Njegov prvi zadatak bilo je uređenje Kur-salona u Banji Koviljači. Rekonstrukciju Njegoševe kapele na Lovćenu uradio je, po želji kralja Aleksandra Karađorđevića, u periodu 1923- 25. godine, ali je ona nažalost srušena 1974. godine, da bi na njenom mestu bio podignut Njegošev mauzolej. Radio je i na unutrašnjem uređenju Crkve Sv. Đorđa na Oplencu, od 1924. do 1932. godine. Izradio je nacrte za kandila, polijeleje, lustere, prstenove za nameštanje zastava, fenjere u crkvi i kripti, nacrte za vrata, delove mermernog nameštaja i ostali pokretni inventar. Krasnov je u Crkvi na Oplencu izradio i skice za dovršavanje horskog zidnog platna, nacrte za mermerni pod i ikonostas. Za kriptu je projektovao četiri stuba i ikonostas. Svi radovi u oplenačkoj Crkvi izvedeni su u akademizovanom srpskovizantijskom stilu. Kameni ikonostas i prestoli iz Crkve Sv. Đorđa na Oplencu, danas se nalaze u Crkvi Sv. Aleksandra Nevskog u Beogradu. U njegova značajna dela van Beograda ubrajaju se još i Zamak političara Alekse Savića na Hisaru kod Prokuplja i Banska palata na Cetinju, kao i brojni drugi projekti na teritoriji nekadašnje kraljevine, na kojima je radio samostalno ili u saradnji sa srpskim kolegama. Ipak, najznačajnije objekte Krasnov je podigao u srpskoj prestonici. Ova zdanja danas svojom arhitekturom predstavljaju najreprezentativniji građevinski fond nastao u periodu između dva svetska rata. Crkva Ružica na Kalemegdanu, Palata Ministarstva finansija Kraljevine Jugoslavije (današnja zgrada Vlade), Palata Ministarstva šuma i ruda, poljoprivrede i voda (današnje Ministarstvo inostranih poslova Republike Srbije), ili Državni arhiv - samo su neka od velikih zdanja koja je Krasnov projektovao u Beogradu. Krasnov je uredio i možda dva najlepša istorijska enterijera: unutrašnjost Starog dvora na Dedinju i Doma Narodne skupštine. Dovoljno je samo uporediti istoricističku arhitekturu Crkve Ružice, savršeno uklopljene u zidine Beogradske tvrđave, sa monumentalnom Palatom Ministarstva finansija Kraljevine Jugoslavije, oblikovanom u akademskom maniru, sa naglašenim neobaroknim kupolama i fasadnom skulpturom - kako bi se stekla predstava o rasponu umetničkog genija Nikolaja Petroviča Krasnova. Dela koja je on ostavio iza sebe, nakon smrti 1939. godine, svojom estetikom i namenom predstavljaju važne državne, društvene, kulturne i arhitektonske vrednosti, koje su trajno obeležile istoriju Beograda.
