Oduvek se u molitvoslovljima pojavljuje simboličko poređenje Pesvete Bogorodice sa mirisnim cvetom koji ne vene. Tako se i na ovoj ikoni Presveta Bogorodica ikonopiše kako drži na jednoj ruci Bogomladenca Isusa, a u drugoj cvet. Taj cvet simboliše neprolaznu devstvenost i neporočnost Prečiste Bogomajke. U kanonu Josifa Pesmopisca se Bogorodica takođe predstavlja kao "Cvet koji ne vene". Pred ovom ikonom se molimo Presvetoj za izbavljenje od svake nemoći, za čednost i čistotu.. Crkva je slavi 3. aprila.

Predstava Bogorodice "Ruža koja ne vene" omiljena je ikonografska tema solunskih slikara i grčkih gravera počev od 1700. godine. Kompozicija se razvila iz deisisne ikone na kojoj su Arhanđeli Mihailo i Gavrilo, okruživali Bogorodicu kao Caricu sa detetom na krilu. Vladarskim atributima (carskom prestolu, kruni, ornatu i žezlu) u XVIII veku pridružuje se i neposredni uzrok ovim znacima visoke počasti i poštovanja - grančica sa procvetalim ružama. U pitanju je neposredna ilustracija pozdravnih obraćanja Prisnodjevi Mariji iz Bogorodičinog akatista (3. i 7. ikos) u kojima se Majka Božija spominje kao izdanak neuvele mladice i cvet nepropadljivosti. Natprirodna moć ovog tipa Bogorodičinih ikona počivala je na isticanju njenog mističnog ostanka netaknutim cvetom i pored metaforičnog preobražaja pupoljka u cvet.

Ikone i bakrorezi sa likom Bogorodice "Ruže koja ne vene" tokom celog XVIII i XIX veka na širem području mediteranskog priobalja izrađuju se zbog uzdanja u spas od bezbožnih Agarjana (muhamedanaca), ropstva i stradanja. U jeku svoje najveće popularnosti među Grcima, ikonografski tip Bogorodice "Ruže koje ne vene" naći će se i na dve ikone u samom centru Srpske Pravoslavne crkve, radovima nepoznatih solunskih majstora iz 1724. godine (danas na ikonostasu i u riznici pećkih Svetih Apostola). Od početka XVIII do sredine XIX veka male triptihe (pokretne oltariće ili ikonarnike) sa središnjom ikonom tipa Bogorodice "Ruže koja ne vene" izrađuju grčki, cincarski i bugarski barokni i pseudobarokni zografi (Benaki muzej u Atini, manastir Sv. Katarine na Sinaju, Arheološki muzej u Sofiji, Gradske umetničke galerije u Berkovici i Kazanliku, Bugarska, Zbirka ikona Sekulić u Beogradu).

Ikona "Bogorodica od sedam žalosti" Savatija Krabuleća iz 1697. godine, svojevrsna je podvarijanta Bogorodice Carice i "Ruže koja ne vene". Naime, prikazana u trenutku anđelskog krunisanja, Bogorodica pridržava Bogomladenca Hrista sa krunom na glavi, koji stoji majci u krilu sa tri stručka procvetalih ružica u svojoj levoj ruci.

Milanovačka Ruža koja ne vene

Retka ikona iz 1831, izuzetne lepote i vrednosti, svojina milanovačke crkve, kojoj se ne zna autor niti kako je ovde dospela.

Reč je o zanimljivoj ikonografiji koja sažima više tumačenja iz hrišćanske eshatologije i ređe se susreće u ikonopisu srpske istorije umetnosti. Nepoznato je kako je dospela u milanovačku crkvu i ko je ikonopisac, ali je reč o darovitom i teološki učenom zografu. U dnu ikone je godina nastanka, 1831, i skraćenica „αβύ MHI”, koja možda krije ime zografa, ali je na tom mestu oštećenje izazvano ekserom kojim je daska bila zakovana za ram. Stilske karakteristike upućuju na umetnike južnog Balkana, možda iz kruga oko zografa Mihaila i njegovog sina Dimitra koji su stvarali u makedonskom Kruševu – kako smatra kustos Ana Bolović.

Ikona je slikana temperom na drvenoj dasci, dimenzija 53,8h41,4 centimetra. Bogorodica je u cinober odeždi sa folklornim ukrasima koja je pričvršćena kopčom u obliku ruže. U desnoj ruci su joj tri ruže na grančici bez bodlji, a u levoj drži malog Hrista i klas žita. I dete je u zlatnoj arhijerejskoj odeždi; u desnici mu je kugla sa krstom, u levoj ruci zlatni skiptar (žezlo). Na Hristovom oreolu su slova „O” i „N”, kao deo grčke skraćenice „ο ω ν” (omega, omikron, ni), što odgovara biblijskim rečima „Ja sam onaj koji jeste”. Ikona je, u stvari, trenutak krunisanja, jer su, u vrhu scene, arhanđeli Mihailo i Gavrilo koji stavljaju Bogorodici krunu na glavu; tu su i portreti svetaca Nikole, Jovana, Save i Simeona.

Ikona iz crkve u Gornjem Milanovcu

Iz istraživanja Ljiljane Stošić sa Balkanološkog instituta SANU saznajemo da je prikaz Bogorodice i Hrista u ikonografiji „cveta (ruže) koji ne vene” u pravoslavnom ikonopisu u Albaniji ustaljen od početka 18. veka, nešto kasnije u Bugarskoj i Makedoniji. Verovatno najraniji sačuvani primer Bogorodice Ruže koja ne vene je onaj iz Pećke patrijaršije, naslikan 1724. godine.

Ikona Pećka patrijaršija 1724.god.