Oplenac  - jedinstvena istorijska celina

Oplenac je brdo pored Topole na kome se nalazi Mauzolej dinastije Karađorđevića. Knez Aleksandar Karađorđević je ovde podigao prve vinograde, a kralj Petar I Karađorđević je počeo zidanje crkve mauzoleja i celog istorijsko—memorijalnog kompleksa koji će potom postati Zadužbina Karađorđevića na Oplencu.

Danas kompleks obuhvata pored crkve Sv. Đorđa, Mauzoleja srpske kraljevske porodice, kraljeve vinograde, muzej (Vinogradareva kuća), kuću Kralja Petra, kraljevu vilu, kraljičinu vilu, Karađorđevu crkva, spomenik Karađorđu i hotel.

Naziv brda potiče od oplena, drvenih delova volovskih kola koja su se pravila od hrasta i cera kojima je ovo brdo bilo prekriveno. 1 Crkva Sv. Đorđa

Crkva Sv. Đorđa

Godine 1903. Kralj Petar I Karađorđević je izabrao mesto 337 metara visoko, na vrhu Oplenca kao lokaciju za svoju zadužbinu, crkvu Sv. Đorđa. 1. maja 1910. godine započeta je gradnja crkve, prema planovima Koste J. Jovanovića. U jesen 1912. godine crkva je već bila skoro dovršena i čekala na osvećenje. Arhiepiskop srpski Dimitrije je osveštao crkvu.
U zatišjima između balkanskih ratova 1913. godine i Prvog svetskog rata 1914. godine nastupio je zastoj u dovršenju crkve. Kada je Austrougarska okupirala Srbiju, pred zimu 1915. godine, crkva je bila izložena brutalnom pljačkanju – skinut je i odnet bakarni pokrivač sa kubeta i krovova, kao i bakarna ukrasna oplata sa portala. Nestali su i gromobran, zvona. Polupani su mnogi prozori, mermerni stubići i ornamenti. Pod izgovorom da tu može biti sklonjena važna arhiva, okupatori su oskrnavili grobove u kripti.

Po povratku u oslobođenu Otadžbinu i stvaranju Kraljevine , Kralj Petar nije dočekao da vidi svoju zadužbinu konačno završenu. Umro je 16. avgusta 1921. godine, a njegov naslednik, Kralj Aleksandar I Karađorđević, lično se starao o njenom završetku. Crkva je ponovo osveštana 9. septembra 1930. U njoj je obavljano bogosluženje do 1947. Crkva je petokupolna građevina. Unutrašnja dužina hrama je 30 metara, a visina svoda 27 metara. Crkva je postavljena na visokom soklu od masivnog belog mermera, sa Venčaca.

U hramu se nalaze dva sarkofaga: u severnoj pevnici sarkofag Kralja Petra I (1844–1921), ktitora crkve, a u južnoj pevnici sarkofag Vožda Karađorđa (1762–1817), prvog vladara obnovljene Srbije i rodonačelnika dinastije Karađorđevića.

Mozaik

Ceo mozaik sastoji se od 725 slikanih kompozicija (513 u hramu i 212 u kripti), na kojima se nalazi 1.500 figura. Ukupna površina mozaika je 3.500 metara kvadratnih, sa 40 miliona raznobojnih staklenih kockica, koje imaju 15.000 raznih nijansi boja.

Simbol Topole je Karađorđe. Simbol Dinastije Karađorđevića je Oplenac, koji je to postao od 1903. do 1930. kao jedinstvena istorijska celina. Vremenom, nastala je Zadužbina Kralja Petra I Karađorđevića. Komunističke vlasti su je ukinule 1947. godine. 1990. godine, zaposleni u ustanovama koje su prethodno bile deo Zadužbine, su samoinicijativno na Vidovdan proglasili obnovu rada zadužbine. Odbacili su tada postojeći status i promenili naziv „Centar za kulturu Dušan Petrović Šane” u „Zadužbina Kralja Petra I Karađorđevića“. Nakon prvobitnog otpora, vlasti su popustile i zadužbina je zvanično i legalno priznata 7. februara 1993. godine, kada je i ponovo počela sa radom.